Het modellenrecht valt onder de intellectuele eigendomsrechten, net als het auteursrecht, merkenrecht, handelsnaamrecht, databankenrecht en octrooirecht.
De bescherming ziet op het uiterlijk. Het uiterlijk van een model of tekening wordt afgeleid uit de kenmerken van met name de lijnen, de omtrek, de kleuren, de vorm, de textuur of de materialen van het object zelf of de versiering ervan. Uiterlijke kenmerken die worden bepaald door een technische functie zijn uitgesloten van bescherming. Daarvoor biedt het octrooirecht mogelijkheden. Ook software is uitgesloten van bescherming.
Net als het auteursrecht biedt het modellenrecht dus bescherming voor het design. Een modelrecht is geldig voor 5 jaar en kan worden verlengd tot maximaal 25 jaar. Anders dan bij het auteursrecht ontstaat een modelrecht pas na registratie.
Een uitzondering daarop is het niet-geregistreerde Gemeenschapsmodel. Dit recht ontstaat vanzelf op het moment van beschikbaar stellen aan het publiek. De beschermingsduur is beperkt tot drie jaar en het geldt alleen binnen de Europese Unie. Met name organisaties in de fashion profiteren hiervan. Zij produceren in korte tijd veel verschillende modellen met een relatief korte levensduur. Inschrijvingsprocedures zijn dan vaak een bovenmatige last.
Ook voor andere organisaties in de retail en de toegepaste kunst zijn modelrechten een waardevolle aanvulling op de bescherming van hun producten. De beschermingsomvang is geografisch beperkt. Voor de registratie is het dus belangrijk te bepalen in welk gebied bescherming gewenst is. De modelregistratie kan plaatsvinden voor de Benelux, de EU of wereldwijd (43 landen). Verder dient het model nieuw te zijn en een eigen karakter te bezitten.
Eenmaal in het bezit van een modelrecht heeft de houder een uitsluitend recht op het gebruik daarvan. De houder kan optreden tegen o.a. de verkoop, de vervaardiging, de levering en openbaarmaking door anderen van een vergelijkbaar of identiek model. Als de verschillende modellen eenzelfde algemene indruk wekken bij het publiek, zal het nieuwere model in beginsel inbreuk maken op het oudere model.
De vraag of sprake is van inbreuk is ingewikkeld. Het antwoord is afhankelijk van verschillende factoren als de ontwerpersvrijheid en de specifieke gebruiker van de betrokken modellen. De advocaten van SOLV zijn gespecialiseerd in het modelrecht en kunnen deze beoordeling voor u uitvoeren zodat u snel weet wat uw positie is in een geschil over modelrechten.
