Dealmakers opgelet! Per september 2025 is artikel 24 lid 2 Mededingingswet (Mw) vervallen. Dit biedt de Autoriteit Consument en Markt (ACM) een nieuwe bevoegdheid: achteraf kan zij onderzoeken of een transactie door partijen met marktmacht misbruik vormt van hun machtspositie—zelfs als deze niet onder de meldingsplicht vallen.
Concentratietoezicht in Nederland
In Nederland houdt de ACM toezicht op transacties en onderzoekt zij transacties die onder de meldingsplicht vallen. Transacties moeten gemeld worden bij de ACM indien de betrokken partijen een bepaalde omzet, respectievelijk de omzetdrempels halen.[1] Ondernemingen die buiten Nederland actief zijn, kunnen voor hun transacties ook elders een meldingsplicht hebben. Zo geldt voor transacties tussen partijen met hoge(re) omzet in meerdere lidstaten van de Europese Unie een meldingsplicht bij de Europese Commissie. De ACM toetst bij transacties die onder de meldingsplicht vallen of zij schadelijke gevolgen hebben voor de mededinging in Nederland.
Overname als misbruik van een machtspositie
Tot begin 2025 onderzocht de ACM géén transacties op grond van een mogelijke overtreding van het verbod van misbruik van een machtspositie (artikel 24 lid 1 Mw). Dit is gewijzigd sinds het Towercast-arrest en het vervallen van artikel 24 lid 2 Mw.
In het Towercast-arrest bepaalde het Hof van Justitie van de Europese Unie dat nationale mededingingsautoriteiten zoals de ACM concentraties—ongeacht de meldingsplicht—kunnen toetsen op misbruik van een machtspositie onder artikel 102 Verdrag betreffende de Werking van de Europese Unie (VWEU). De ACM startte na het arrest een onderzoek naar de overname van Ziemann door Brink’s, waaronder overtreding van het verbod op het misbruik maken van een machtspositie. Brink’s is een wereldwijd actief in de geldtransportsector terwijl Ziemann een van de weinige spelers in Nederland is. Voor de toepasselijkheid van artikel 102 VWEU moet wel sprake zijn van een grensoverschrijdend effect.
Artikel 24 Mw wordt toegepast indien er geen sprake is van een grensoverschrijdend effect, maar een beperking van de mededinging in Nederland. Artikel 24 lid 2 Mw is vervallen per september 2025. Dit artikel bepaalde dat het tot stand brengen van een concentratie—ongeacht of deze onder de meldingsplicht viel—niet als misbruik van machtspositie kan worden aangemerkt.
In de praktijk betekent dit dat de ACM transacties achteraf kan onderzoeken op misbruik van een machtspositie, ook als ze geen grensoverschrijdend effect hebben (artikel 102 VWEU) en zelfs als ze onder de meldingsdrempels vallen.
Verruiming toezichtsbevoegdheden ACM
Het vervallen van het artikel past in de bredere trend van mededingingsautoriteiten, waaronder de ACM, om concentraties die (potentieel) schadelijk zijn onder toezicht te krijgen. Zie bijvoorbeeld onze eerdere blog over zogenoemde killler acquisitions. Ook pleit de ACM al langer voor een ‘call-in bevoegdheid’ waardoor zij de bevoegdheid krijgt om transacties die zij als problematisch acht binnen een bepaalde termijn alsnog onder haar toezicht te roepen via deze bevoegdheid. Een wetsvoorstel voor deze bevoegdheid is momenteel aanhangig in de Tweede Kamer.
Vragen?
De wijziging heeft met name invloed op ondernemingen met marktmacht die (kleinere) concurrenten overnemen. Zij doen er goed aan vooraf na te gaan of hun overname eventueel kan leiden tot overtreding van het verbod tot misbruik maken van een machtspositie of het kartelverbod.
SOLV adviseert cliënten regelmatig over transacties en staat cliënten regelmatig bij in meldingstrajecten bij de ACM of de Europese Commissie. Om vrijblijvend te kunnen sparren kunt u contact opnemen met Kim van Haastrecht of Jelle van den Biggelaar.
[1] Zie artikel 29 Mededingingswet.
