Het gerechtshof Amsterdam heeft recent arrest gewezen in het hoger beroep van de collectieve actie tegen Mercedes-Benz over het gebruik van de bekende sjoemelsoftware in dieselauto’s. De rechtbank had in eerste aanleg nog geoordeeld dat de WAMCA niet van toepassing is. Dat oordeel blijft in hoger beroep echter niet overeind.
Eerste aanleg
In eerste aanleg oordeelde de rechtbank Amsterdam dat de WAMCA niet van toepassing was in deze zogenaamde Dieselclaim. De rechtbank redeneerde daartoe als volgt:
“De initiële, gemeenschappelijke en alles overkoepelende schadeveroorzakende gebeurtenis waarop de vorderingen van SDEJ en Car Claim zijn gebaseerd, is het tot stand brengen van een (volgens SDEJ en Car Claim illegaal) manipulatie-instrument. Deze totstandbrenging is vóór 15 november 2016 gebeurd. Het daadwerkelijk op de markt brengen van voertuigen waarin dit (volgens SDEJ en Car Claim illegaal) manipulatie-instrument was ingebouwd, is vooral een uitvoeringshandeling waar het ontwikkelen van het manipulatie-instrument toe heeft geleid en wat ook als een van de (volgens SDEJ en Car Claim) schadelijk gevolgen van het manipulatie-instrument kan worden beschouwd.”
15 november 2016 is de datum die in het toepasselijke overgangsrecht gehanteerd wordt als knip voor de toepasselijkheid van de WAMCA. Zien de vorderingen op gebeurtenissen van voor die datum, dan is de WAMCA niet van toepassing. De rechtbank oordeelt hier dat de WAMCA niet van toepassing is, omdat de centrale gebeurtenis waar het hier om gaat de ontwikkeling van de sjoemelsoftware zou zijn.
Daarnaast oordeelde de rechtbank Amsterdam dat Stichting Emission Claim (“SEC”) niet ontvankelijk is. SEC had niet binnen de driemaandentermijn van artikel 1018d Rv een dagvaarding had ingediend, en ook zelf om uitstel voor die termijn verzocht. Een andere stichting had wel een verzoek om uitstel ingediend, maar de rechtbank vond dat SEC niet kon “meeliften” op het uitstelverzoek van een van de andere betrokken claimstichtingen.
Hoger beroep
Het Hof Amsterdam maakt korte metten met beide onderdelen van het vonnis van de rechtbank Amsterdam. In de eerste plaats maakt het hof duidelijk dat van belang is of de relevante gebeurtenissen uitsluitend voor 15 november 2016 hebben plaatsgevonden. Wanneer de gewraakte gebeurtenissen zich dus deels voor en deels na deze datum afgespeeld hebben, is de WAMCA op alle gebeurtenissen van toepassing.
Belangrijker is dat het hof (in mijn ogen terecht) oordeelt dat de kern van de relevante gebeurtenissen hier het in Nederland op de markt brengen van de betrokken auto’s betreft, en dus niet de daarvoor gelegen ontwikkeling van de sjoemelsoftware. Het is immers niet de ontwikkeling van die software die de gestelde schade veroorzaakt, maar het feit dat er vervolgens een auto verkocht wordt die niet aan de norm voldoet.
Overigens maakt het hof wel een verschil tussen de zogenaamde Euro 5-norm auto’s en Euro 6-norm auto’s. Gelet op het debat tussen partijen is niet in geschil dat er na 15 november 2016 geen Euro 5-norm auto’s meer in Nederland op de markt zijn gebracht. Op de verkoop van die auto’s is de WAMCA dus niet van toepassing.
Ook ten aanzien van de ontvankelijkheid van SEC neemt het hof Amsterdam een belangrijke beslissing. Het hof oordeelt namelijk dat SEC wel degelijk kan “meeliften” op het uitstelverzoek dat door stichting Car Claim was ingediend. Het hof komt tot dat oordeel op basis van de wetsgeschiedenis, nu de bepaling zelf geen uitsluitsel geeft over de vraag of ook andere partijen rechten kunnen ontlenen aan een uitstelverzoek. Daarnaast vindt het hof het van belang dat de gedaagden in hun procespositie niet geschaad worden, omdat de procedure in deze (verlengde) driemaandentermijn toch stil ligt, en een gedaagde onder de WAMCA sowieso pas na verloop van die termijn weet wie de overige claimstichtingen zullen zijn.
Conclusie
De uitspraak is goed nieuws voor de bezitters van een Mercedes die aan de Euro 6-norm moet voldoen. Hoewel een schadevergoeding echt nog ver in de toekomst is, is dit wel een stap in de goede richting.
Verder begint de WAMCA-jurispudentie inmiddels aardig vorm te krijgen. Daarbij valt op dat het hof Amsterdam nu voor de tweede keer een vonnis van de rechtbank Amsterdam vernietigt en een ruimere interpretatie van de WAMCA voorstaat dan de rechtbank Amsterdam. Dat was in de procedure tussen de Data Privacy Stichting en Oracle en Salesforce namelijk ook al het geval.
