Het kán haast niemand ontgaan zijn in de media: door het wegvallen van de vertrouwde VAR-verklaring, bestaat er veel onduidelijkheid voor ZZP-ers wat nu te doen. En de Belastingdienst heeft het er helaas niet veel duidelijker op gemaakt – ondanks haar ongetwijfeld goede bedoeling.
De essentie in een notendop: onder het oude VAR-regime (die nu dus gaat vervallen) kon je als ZZP-er eenvoudig aan de Belastingdienst aantonen dat er geen sprake is van een arbeidsverhouding. Relevantie daarvan: geen fiscaal gedonder met afdracht van sociale premies, verzekeringen en dergelijke.
Maar door de invoering van nieuwe Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA) komt de VAR te vervallen. En hoe moet je nu dan aantonen als ZZP-er dat je geen verkapt medewerker bent? Om dat uit te sluiten, zijn ZZP-ers nu verplicht om gebruik te maken van een opdrachtovereenkomst, waaruit de onafhankelijkheid en zelfstandigheid e.d. blijkt.
Veel ZZP-ers vrezen al het papierwerk dat hier bij komt kijken. En arbeidsrechtspecialisten en fiscalisten maken het die ZZP-ers er niet makkelijker op. Ze tuimelen zo ongeveer over elkaar heen om de verschillende fiscale en civiele risico’s bij dergelijke opdrachtcontracten er nog eens in te wrijven. Ik was er zelf recent getuige van bij BNR. (In alle eerlijkheid: ik begrijp alle frustraties van ZZP-ers zo onderhand wel in ons land: het ondernemen en ZZP-en wordt aan alle kanten gehypet en gestimuleerd, maar als puntje bij paaltje komt is het bureaucratie en onduidelijkheid troef, en sta je er vaak letterlijk alleen voor.
En de Belastingdienst gooit daar recent nog eens een schepje bovenop. In een ongetwijfeld goed bedoelde poging heeft de Belastingdienst diverse templates van opdrachtovereenkomsten ter beschikking gesteld op haar website, waarmee je volgens de Belastingdienst fiscaal gedekt bent. Maar helaas bewijst de Belastingdienst de ZZP-ers daarmee geen goede dienst. Want ik moet de specialisten nageven: in zo’n opdrachtovereenkomst spelen natuurlijk méér dan alleen fiscale ‘VAR-aspecten’ waartegen je gedekt wilt zijn.
Ik heb de templates van de Belastingdienst nagelopen op vier juridische onderwerpen die standaard op de radar behoren te staan bij een opdrachtovereenkomst – óók commercieel. Te weten:
(i) de aansprakelijkheidsbeperking
(ii) het intellectueel eigendom
(iii) de geheimhouding
(iv) de opzegging door de opdrachtgever.
En wat blijkt: de templates van de Belastingdienst zwijgen hier volledig over, óf volstaan met de tekst: ‘ter vrije invulling’.
Over het intellectuele eigendom wordt niets gezegd, evenals over geheimhouding. Auw, denk ik dan. Waarom is dit pijnlijk? Voor wat betreft de intellectuele eigendom: daar wil je als ZZP-er graag duidelijkheid over – met name wat je opdrachtgever er wel en niet mee mag doen. En dat partijen afspraken maken over wat wel/niet geheim te (moeten) houden, lijkt me redelijk evident én in beider belang.
De aansprakelijkheid in de templates van de Belastingdienst is ‘ter vrije invulling’. Dat lijkt sympathiek, maar ‘wat voor aansprakelijkheidsbeperking moet ik opnemen qua type schade en welke hoogte?’ is zo ongeveer de meest gestelde vraag in mijn praktijk. En last but not least de opzegging door de opdrachtgever. Het wettelijke uitgangspunt is dat de opdrachtgever te allen tijde mag opzeggen. Daar wil je als ZZP-er maar al te graag van afwijken, lijkt me.
Dus een check op slecht vier juridisch en commercieel relevante onderwerpen in de templates van de Belastingdienst levert op dat er op z’n zachtst gezegd sprake is van onvolledigheid. En dat is een gemiste kans. Naar mijn stellige overtuiging heeft de Belastingdienst de impact van haar goedbedoelde poging onderschat. Immers, als de Belastingdienst het signaal geeft dat je met haar templates goed zit, dan vaar je daar als ZZP-er natuurlijk op – althans je denkt daar op te kunnen varen.
En dat blijkt dus niet het geval. En dat is jammer nogmaals. Want het zijn weliswaar belangrijke onderwerpen, maar het goede nieuws is dat het echt niet zo ingewikkeld is om die onderwerpen alsnog goed te regelen in je opdrachtovereenkomst. De juridische start-up VraagHugo heeft daar bijvoorbeeld in een ludieke actie [‘Leuker kunnen ze het niet maken? Wij wel!’] terecht al op gewezen. Ik spreek daarom de hoop uit dat de Belastingdienst dit signaal alsnog oppikt. Immers beweert ze zelf het juist wél makkelijker te kunnen maken.
