BUMA mag het repertoire van de Britse collectieve rechtenorganisatie the Performing Rights Society (PRS) niet licentiëren voor online gebruik buiten Nederland. Dat heeft de Voorzieningenrechter van de rechtbank Haarlem besloten in een uitspraak in kort geding van 19 augustus jl.
PRS is een Britse zusterorganisatie van BUMA. In 1973 hebben PRS en BUMA een wederkerige overeenkomst gesloten, waarin zij elkaar het recht geven de auteursrechten van de bij hen aangesloten rechthebbenden te exploiteren binnen elkaars nationale grondgebied.
BUMA is van mening dat een redelijke contractsuitleg meebrengt dat de gebiedsbeperking in het contract niet van toepassing is op licenties voor online muziekgebruik. Ware dat anders, aldus BUMA, dan zou het contract voor wat betreft online muziekgebruik zinledig zijn, aangezien online muziekgebruik per definitie grensoverschrijdend is.
Op 17 juli 2008 verstrekt BUMA een pan-Europese licentie aan een Amerikaanse online muziekwinkel voor het wereldrepertoire, waaronder het repertoire van PRS. PRS komt hiertegen in opstand en spant een kort geding aan tegen BUMA.
De Voorzieningenrechter stelt BUMA in het ongelijk en oordeelt dat BUMA niet bevoegd is een dergelijke licentie te verlenen. PRS heeft immers die rechten aan BUMA nimmer overgedragen. Weliswaar is waarschijnlijk dat partijen in 1973 geen rekening zullen hebben gehouden met online muziekgebruik. Maar, zo oordeelt de rechter, een redelijke contractsuitleg, zoals door BUMA bepleit, kan niet meebrengen dat (enkel) de overeengekomen gebiedsbeperking daarom niet geldt voor online muziekgebruik. Sterker nog, een redelijke contractsuitleg zou volgens de rechter veel eerder meebrengen dat BUMA in het geheel geen rechten heeft verkregen voor online muziekgebruik van het repertoire van PRS.
BUMA had daarnaast een beroep gedaan op de recente beschikking van de Europese Commissie in de zogenoemde CISAC-zaak. Volgens BUMA heeft de Commissie in die zaak geoordeeld dat de gebiedsbeperking in de wederkerige contracten van de CISAC-leden, waaronder het contract tussen PRS en BUMA, strijdig is met artikel 81 EG-Verdrag en dus verboden is. Om die reden zou het beding nietig zijn, volgens BUMA.
Ook dit verweer gaat niet op. De rechter oordeelt dat de de beschikking van de Commissie niet ziet op de individuele overeenkomsten van de CISAC-leden, maar uitsluitend op de afstemming tussen de CISAC-leden die geleid heeft tot het stelsel van identieke wederkerige overeenkomsten. Het was en is PRS en BUMA dus toegestaan om de gebiedsbeperking overeen te komen. Bovendien, stelt de rechter, al zou de gebiedsbeperking nietig zijn, dan nog heeft BUMA niet van PRS de rechten verkregen voor muziekgebruik buiten Nederland. PRS heeft deze rechten immers niet overgedragen.
Deze uitspraak kan drastische gevolgen hebben. Immers, wat moet verstaan worden onder online muziekgebruik buiten Nederland? Is online muziekgebruik, zoals BUMA stelt, per definitie grensoverschrijdend? Dat zou betekenen dat BUMA ook aan Nederlandse websites geen licentie meer kan verlenen voor gebruik van het PRS repertoire. Of dat websites die een licentie krijgen verplicht worden om buitenlandse IP-adressen te blokkeren. Dit is bijvoorbeeld al het geval bij het Amerikaanse online radiostation Pandora, dat voor Europa niet de benodigde licenties wist te verkrijgen.
Of valt het toch mee, en mag BUMA voortaan slechts nog aan Nederlandse partijen een licentie voor online muziekgebruik verstrekken en niet aan buitenlandse? Ik vrees dat die uitleg van het vonnis niet houdbaar is…
Lees hier het vonnis.
