Het Utrechts IT bedrijf Pendula B.V. moet een database met administraties van middelbare scholen uit Zwolle converteren ten behoeve van de verwerking door een concurrent. De Zwolse scholen maken nu nog gebruik van het “School+” programma van Pendula, maar willen overstappen naar het programma “Magister” van Schoolmaster B.V.. In het kort geding dat is aangespannen tegen Pendula stelt de koepelorganisatie van de scholen dat een conversie nodig is, en mag worden geëist die verder gaat dan verstrekking van de database in ASCII, Access of Excel formaat, die Pendula bereid is uit te voeren. In zijn vonnis van 25 mei 2005 besliste de Voorzieningenrechter van de Rechtbank Leeuwarden dat Pendula verplicht is de database met een speciaal script te vertalen naar een formaat dat leesbaar is voor Magister binnen 48 uur op straffe van de verbeurte van een dwangsom van Euro 10.000,= per dag dat Pendula te laat is.
Volgens de Voorzieningenrechter volgt die verplichting uit artikel 45m van de Auteurswet, een bepaling die – kort gezegd- reverse engineering toestaat als dat nodig is voor het bereiken van interoperabiliteit van computerprogramma’s. Hij overweegt:
“Daarbij [=bij de conversie, db] is de medewerking van Pendula onontbeerlijk. De school kan dit namelijk zelf niet doen omdat zij de applicatie “School+” niet zelf op haar computer(s) geïnstalleerd heeft gekregen en zij de applicatie slechts kan benaderen via internet met een wachtwoord. Zij kan het script daarom zelf niet ‘draaien’. Van Pendula valt te vergen dat zij zonder reserves haar medewerking verleent aan het draaien van het script met het door de school verlangde doel. De school stelt terecht dat, waar de overeenkomst tussen partijen op dit punt kennelijk geen beperkingen inhoudt, uit voormelde wetsbepaling [= artikel 45 m van de Auteurswet, db] voortvloeit dat de school moet kunnen beschikken over haar gegevens op zodanige wijze, dat haar gegevens gemakkelijk kunnen worden geëxporteerd dan wel geconverteerd naar een ander programma, in dit geval “Magister”.”
Voor zover mij bekend is dit het eerste vonnis van een Nederlandse rechter waarin een conversie verplichting wordt afgeleid uit de Auteurswet, en niet het gebod reverse engineering te gedogen. Naar mijn mening is dat (ook) opmerkelijk omdat het hier eigenlijk niet gaat om reverse engineering in eigenlijke zin van een computer programma, maar om de conversie van een database. Zelfs als dat zou zijn, dan is nog de vraag of het hier gaat om een vertaling die nodig is om interoperabiliteit te bewerkstelligen tussen computerprogramma’s. Daarmee lijkt de wetgever toch te hebben bedoeld dat programma’s met elkaar samenwerken, en niet dat een programma een uitvoer moet genereren die leesbaar is door een ander programma…
