In oktober 2008 werd de rechtszaak over het Google Books project tussen Google en twee auteurs- en uitgeversverenigingen (Authors Guild en de Association of American Publishers) geschikt. Omdat het een Amerikaanse ‘class action’ betrof, konden deze twee verenigingen in rechte optreden voor alle schrijvers en uitgevers in de Verenigde Staten.
Het doel van Google Books is om zo veel mogelijk boeken in te scannen en deze via de dienst voor het publiek toegankelijk te maken. Op deze manier worden bekende, maar ook vergeten boeken weer toegankelijk en citeerbaar gemaakt. Google verdient aan de dienst door advertenties rond de digitale boeken te plaatsen en door abonnementen te verkopen, die het mogelijk maken alle boeken volledig in te zien. Er geldt een opt-out systeem voor schrijvers, die wel via een royalty systeem een vergoeding voor de openbaarmaking over kunnen houden. Boeken waarvan de schrijvers niet getraceerd kunnen worden blijven dan ook beschikbaar, omdat de schrijvers zich niet kunnen uitschrijven voor de dienst als zij niet weten dat hun werken zijn opgenomen. Deze werken worden ook wel ‘orphan works’ genoemd, omdat hun scheppers niet meer te vinden zijn.
Door de schikking wordt een nieuwe collectieve beheersorganisatie in het leven geroepen: de Book Rights Registry (BRR). Volgens Pamela Samuelson, een Amerikaanse hoogleraar, schept de schikking twee nieuwe monopolies: Google kan als enige dienst verdienen aan zogenaamde ‘orphan works’, omdat potentiële concurrenten hun eigen scan-project zouden moeten beginnen. De kans is groot dat de concurrenten dan ook door rechthebbende gedaagd worden. De tweede monopolie is de BRR, die als enige zeggenschap heeft over de royalty’s die zij vraagt voor deze ‘orphan works’.
De schikking heeft ook betrekking op schrijvers buiten de Verenigde Staten, indien hun boeken ook in de VS zijn uitgegeven. De Europese Unie houdt op 7 september een hoorzitting voor Europese schrijvers, uitgevers en consumenten, om haar standpunt met betrekking tot de Google Books schikking te bepalen. Bovendien gaat de EU toetsen of de schikking mededingingsrechtelijk toelaatbaar is in de EU. De U.S. Justice Department is sinds vorige maand al bezig met een eigen mededingingsrechtelijk onderzoek naar het Google Books project, omdat zij vrezen dat Google te veel invloed op de markt van digitale boeken zal krijgen.
Stichting Lira (Literaire rechten auteurs), een Nederlandse collectieve beheersorganisatie voor schrijvers, heeft nog geen standpunt ingenomen met betrekking tot de schikking. Lira kan wel op grond van de schikking een schadevergoeding van $60 per ingescand werk claimen. Schrijvers die aangemeld zijn bij Lira hoeven zelf geen actie te ondernemen.
Lees het bericht op Webwereld.nl hier
