Ben je strafbaar, wanneer je een TOR exit node in de lucht houdt, waarmee strafbare feiten gepleegd worden? Dat is de vraag die een Oostenrijkse rechter onlangs moest beantwoorden. Zijn antwoord: ja, want paragraaf 12 van het Oostenrijkse wetboek van strafrecht bepaalt dat niet alleen de dader van een misdrijf, maar ook diegene die bijdraagt aan de uitvoering van een misdrijf strafbaar is.
Helaas ken ik de concrete feiten en omstandigheden rondom het arrest niet, maar het is niet moeilijk om hier een casus omheen te verzinnen. Stel je voor dat ik een TOR exit node in de lucht houd (voor meer informatie over TOR, zie hier), en stel dat die exit node, uiteraard zonder dat ik daarvan weet, gebruikt wordt voor een strafbaar feit dat door een ander wordt gepleegd, zoals computervredebreuk. Dat betekent in dit geval dat de dader gebruik heeft gemaakt van het TOR-netwerk, en toevalligerwijs mijn TOR exit node gebruik bij het plegen van het strafbare feit. Volgens de Oostenrijkse rechter zou ik dan dus strafbaar zijn. Een interessante vraag is of dat in Nederland ook zo zou zijn.
In het Nederlandse wetboek van strafrecht kennen we een vergelijkbaar artikel als de hiervoor genoemde paragraaf 12 van het Oostenrijkse wetboek van strafrecht. Artikel 48 Sr bepaalt:
“Als medeplichtigen van een misdrijf wordt gestraft:
[…]
2. zij die opzettelijk gelegenheid, middelen of inlichtingen verschaffen tot het plegen van een misdrijf.”
Er moet dus sprake zijn van opzet. In de jurisprudentie is daarnaast uitgewerkt dat er pas sprake is van medeplichtigheid wanneer er zowel sprake is van opzet op het misdrijf zelf, als opzet op het gelegenheid geven tot het plegen van een misdrijf. Dubbel opzet dus. Dat lijkt een zware toets, maar de drempel van opzet is makkelijker genomen dan je zou denken. Van opzet is namelijk ook sprake wanneer iemand willens en wetens de aanmerkelijke kans neemt dat een bepaald gevolg zal intreden. Voorwaardelijk opzet, heet dat in juridisch jargon.
Nu een niet verwaarloosbaar deel van het TOR-verkeer (schijnbaar) van een tamelijk dubieus karakter is, zou je goed kunnen betogen dat wie een TOR exit node aanbiedt, op zijn minst opzettelijk gelegenheid geeft tot het plegen van een (willekeurig) misdrijf. Toch denk ik dat in Nederland niet snel sprake zal zijn van medeplichtigheid. Er moet namelijk zoals al eerder gezegd ook opzet bestaan om het concrete misdrijf dat gepleegd is. Nu de aanbieder van een exit node totaal geen weet heeft van welk misdrijf er wel of niet gepleegd gaat worden via zijn exit node, kan er van (voorwaardelijk) opzet naar mijn mening dan ook geen sprake zijn. Wellicht dat de Nederlandse politie nu op ideeën gebracht wordt, en dat we binnenkort een Nederlandse procedure hierover zullen zien.
