Vrijgesproken worden van oplichting, terwijl op hetzelfde moment iemand door een andere rechter veroordeeld wordt voor hetzelfde feit. Of, als raadsman terechtgewezen worden door de de rechter in een strafzaak omdat het niet slechts een civiele aangelegenheid is. Welkom in de bijzondere wereld van de Marktplaatsoplichting.
Waar ik vorig jaar nog een discussie had over de vraag of Cyberfraud wel Cybercrime is (ja, vond ik) of gewone criminaliteit (vond Vint Cerf), gaat het hier zelfs om of fraude wel als crimininaliteit moet worden gezien. Zeker bij een individuele niet-nakoming is wat te zeggen voor de civielrechtelijke weg. Maar Nederlandse rechters zien zelfs grootschalige oplichting niet per se als iets strafrechtelijks, zoals de AG (met een mooi overzicht van rechtspraak waarin bij Marktplaats wel en niet oplichting werd aangenomen) en Hoge Raad eind vorig jaar (9 december 2014) bij onderstaande casus:
dat de verdachte een façade in het leven heeft geroepen door het maken van een website, de inschrijving bij de Kamer van Koophandel, het te woord staan van klanten per telefoon en email, het gebruik maken van algemene voorwaarden en het zich als ZZP-er laten registreren bij de Belastingdienst, terwijl de verdachte nooit de bedoeling heeft gehad om de afspraken met zijn klanten na te komen door de bestelde (en betaalde) goederen af te leveren.
Omdat het in gevallen als deze voor de samenleving niet zonder belang is dat er ook strafrechtelijk kan worden opgetreden, heeft de wetgever een jaar terug een aparte strafbaarstelling van Marktplaatsoplichting aan Computercriminaliteit III toegevoegd:
“Daarom past het kabinet de wet aan, zodat het openbaar ministerie malafide praktijken op het internet beter kan vervolgen.”
In februari-maart heb ik (met Kyra Sandvliet) het juridische deel (andere deel was criminologisch) van het vak Cybercrime en Cybersecurity verzorgd. Daarin kwam Marktplaatsfraude ter sprake. Volgende week begin ik met E-commerce Law. Bij mijn openingscollege heb ik vorig jaar als casus gegeven dat ik een student een enkeltje Berlijn per vliegtuig aanbood voor 200 euro, omdat deze naar Berlijn wilde vliegen en terug zou gaan met de auto. Dat deed ik nadat ik liet zien dat een enkeltje 450 euro kostte. Aardig, toch? Daarna liet ik de retourprijs zien (100 euro). Zelfde dag en tijd naar Berlijn, zelfde vliegtuig. Dus 350 euro minder, voor meer (namelijk ook een terugvlucht). Mijn vraag aan de studenten: Was degene die 200 euro vroeg een oplichter, of slimme zakenman. De meesten vonden het laatste. Dit jaar begin ik met het Nederlandse bedrijfje Jure.nl dat een abonnement op PDFs van Rechtspraak.nl aanbiedt voor 175 euro (of 5 euro voor een uitspraak).
Zelfde vraag: oplichters of slimme zakenmensen?
