De Europese Commissie heeft dinsdag de onderhandelingen met de VS afgerond over betere databescherming voor opsporingsdoeleinden. De zogenaamde ‘paraplu overeenkomst’ (“Umbrella Agreement”) dient ter bescherming van alle persoonlijke gegevens die tussen de EU en de VS worden uitgewisseld en heeft als doel het voorkomen, opsporen, onderzoeken en vervolgen van terrorisme en andere strafbare feiten.
Met de overeenkomst zal worden voorzien in waarborgen en garanties voor de rechtmatigheid van datadoorgifte tussen de EU en de VS. Zo komen er duidelijke beperkingen met betrekking tot het gebruik van de persoonsgegevens; de data mag niet worden gebruikt voor een ander doel dan voor crimineel onderzoek. Ook wordt de doorgifte naar derde landen geregeld. Wanneer data van EU-burgers via de VS naar een derde land wordt overgedragen, dient toestemming te worden verkregen van het land waar de gegevens oorspronkelijk vandaan komen. Aangezien de tekst van de overeenkomst nog is niet gepubliceerd, is niet bekend onder welke voorwaarden deze doorgifte dient te geschieden en of dit in overeenstemming is met de Wet bescherming persoonsgegevens.
Volgens de Europese Commissie zullen EU-burgers in het bijzonder profiteren van een gelijke afdwingbaarheid van rechten: zij zullen nu dezelfde beroepsmogelijkheden hebben als burgers uit de VS wanneer er sprake is van een privacy inbreuk. Voorzitter Juncker:
”De Verenigde Staten moeten […] verzekeren dat alle EU-burgers het recht hebben om bescherming van hun data bij Amerikaanse rechtbanken af te dwingen, ongeacht of zij op Amerikaans grondgebied wonen. Het wegnemen van dergelijke discriminatie is essentieel voor het herstellen van het vertrouwen in de trans-Atlantische betrekkingen.”
Andersom kunnen burgers uit de VS namelijk wel naar een rechter stappen binnen de EU, wanneer zij menen dat de persoonlijke gegevens onjuist zijn dan wel onrechtmatig worden verwerkt.
De Snowden-onthullingen over het op grote schaal aftappen van Europese politici door de Amerikaanse opsporingsdiensten, zorgden samen met bovenstaande ongelijke behandeling voor een grote deuk in het vertrouwen tussen Europa en de VS. De paraplu overeenkomst beoogt een herstel van dit vertrouwen.
De tekst van de overeenkomst is ondertekend door de betrokken onderhandelaars van de Europese Commissie en de Amerikaanse regering. De VS dient echter nog de Judicial Redress Bill te ondertekenen, voordat Umbrella Agreement kan worden ondertekend en in kan gaan.
