Recent zijn twee interessante vonnissen gewezen op het gebied van kansspelen. De rechtbank Den Haag (12 maart 2025) en de rechtbank Noord-Holland (26 februari 2025) wezen vonnis in zaken aangespannen door Nederlandse spelers tegen buitenlandse illegale kansspelaanbieders. De rechtbanken oordeelden dat de spelers recht hebben op teruggave van het volledige nettoverlies van €271.301,04 en €119.634,36 omdat de kansspelaanbieders geen Nederlandse vergunning hebben.
De feiten van de zaken
In de kern draait het in deze zaken om hetzelfde, namelijk om spelers die tussen 2017 en 2021 gespeeld hebben op de websites van een online casino. Tot 2021 was het niet mogelijk voor online aanbieders om een vergunning aan te vragen en werden alle online spelen illegaal geacht. Pas na de invoering van de Wet Kansspelen op Afstand in dat jaar is dit mogelijk geworden. Beiden partijen hebben op het moment van schrijven geen vergunning.
Rechtbank Den Haag – 5 maart 2025
Een Nederlandse speler had tussen december 2018 en september 2020 deelgenomen aan online kansspelen via de website van Trannel International Limited, een kansspelaanbieder gevestigd op Malta. De speler vorderde in deze zaak een bedrag van €271.301,04, wat volgens de speler het nettoverlies betrof.
Rechtbank Noord-Nederland – 26 februari 2025
Een Nederlandse speler had tussen maart 2017 en maart 2021 deelgenomen aan online kansspelen via de website van BML Group Limited, een kansspelaanbieder tevens gevestigd op Malta. De speler had in totaal €267.275,00 gestort op het spelersaccount. Hiervan werd €147.640,64 aan de speler uitbetaald, het nettoverlies was dus €119.634,36.
Nietigheid van de kansspelovereenkomst
De vraag die centraal stond: is een kansspelovereenkomst met een kansspelaanbieder zonder Nederlandse vergunning rechtsgeldig?
Artikel 1 lid 1 onder a van de Wet op de kansspelen (Wok) verbiedt het aanbieden van kansspelen zonder vergunning. De kansspelaanbieders hadden in ieder geval tot 2021 geen vergunning en handelden hiermee in strijd met de Wok. Vervolgens moest worden bekeken of dit leidt tot nietigheid van de overeenkomst op grond van artikel 3:40 lid 2 BW. Hierin is bepaald dat een overeenkomst in strijd met een dwingende wetsbepaling in beginsel leidt tot nietigheid, tenzij de wetsbepaling uitsluitend strekt tot bescherming van één partij.
In beide zaken overwoog de rechtbank:
- De Wok is een dwingende wetsbepaling die niet uitsluitend strekt tot bescherming van één partij
- Het vergunningsstelsel is bedoeld om kansspelen te kanaliseren en te reguleren
- Het is strafbaar om kansspelen zonder vergunning aan te bieden
- De wetgever heeft onvergunde kansspelen zodanig onwenselijk geacht dat kansspelovereenkomsten zonder vergunning nietig moeten worden geacht
Beide kansspelaanbieders deden nog een beroep op “strekkingsverlies” – het idee dat de wetsbepaling door maatschappelijke ontwikkelingen zijn strekking zou hebben verloren. De rechtbank veegde dit argument resoluut van tafel, onder meer verwijzend naar het handhavingsbeleid van de Kansspelautoriteit en rechtspraak waaruit duidelijk volgt dat het aanbieden van onvergunde kansspelen nog steeds als maatschappelijk onwenselijk wordt beschouwd.
De conclusie is duidelijk: de kansspelovereenkomst is nietig, wat betekent dat de prestaties van partijen onverschuldigd zijn en ongedaan moeten worden gemaakt.
Een opmerkelijke juridische situatie
Wat deze zaken extra interessant maakt, is dat artikel 1 lid 1 onder c van de Wok bepaalt dat het verboden is om “gebruik te maken van een onder a bedoelde gelegenheid, wetende dat voor het geven daarvan geen vergunning ingevolge deze wet is verleend.”
In deze zaken kent de rechtbank echter het volledige nettoverlies toe aan de speler, zonder in te gaan op diens mogelijke eigen overtreding van de Wok. Een overtreding die zelfs strafbaar is gesteld. De uitspraken roepen vragen op over de balans tussen de bescherming van spelers en hun eigen verantwoordelijkheid onder de wet. Tegelijkertijd roept dit ook vragen op ten aanzien van de winsten van spelers die bewust hebben deelgenomen aan illegale online kansspelen; zij hebben zich wellicht ongerechtvaardigd verrijkt met de winsten.
De rechtbanken lijken een duidelijk signaal af te willen geven aan buitenlandse kansspelaanbieders die zonder vergunning op de Nederlandse markt opereren, maar laten tegelijkertijd in het midden wat dit betekent voor de juridische positie van spelers die bewust deelnemen aan dergelijke kansspelen.
Gevolgen van de ongedaanmaking
Bij nietigheid van een overeenkomst dienen de over en weer verrichte prestaties ongedaan te worden gemaakt. In dit geval biedt de kansspelaanbieder gelegenheid om mee te doen aan een online casino. De prestatie van de speler is de betaling van geldsommen om mee te doen.
De rechtbanken oordelen dat de speler zijn “nettoverlies” kan terugvorderen. Dit is het verschil tussen de inleg en ontvangen uitkeringen. Een verdergaande terugbetaling zou leiden tot ongerechtvaardigde verrijking van de speler.
De door de kansspelaanbieder geboden gelegenheid tot deelname aan kansspelen kan naar haar aard niet ongedaan worden gemaakt en mag vanwege het illegale karakter niet financieel worden gewaardeerd.
De kansspelaanbieder kan geen succesvol verweer voeren tegen de (vordering van de) terugbetaling van het nettoverlies, aangezien dit zou betekenen dat hij zou profiteren van zijn eigen illegale activiteit.
Gevolgen van deze uitspraak – in afwachting van de Hoge Raad
Twee rechtbanken komen tot een duidelijke conclusie: kansspelovereenkomsten met aanbieders zonder Nederlandse vergunning zijn nietig. Spelers kunnen daarom hun nettoverlies terugvorderen.
Toch is het juridische verhaal nog niet ten einde. De Rechtbank Amsterdam heeft op 12 juni 2024 belangrijke vragen over deze kwestie aan de Hoge Raad voorgelegd. De kern hiervan: heeft de Wet op de kansspelen (Wok) de bedoeling overeenkomsten met illegale aanbieders ongeldig te maken, en kunnen spelers daadwerkelijk hun verliezen terugeisen?
Opvallend is dat deze rechtbanken besloten niet te wachten op de antwoorden van de Hoge Raad, mede omdat er nog hoger beroep mogelijk is. Dit in tegenstelling tot andere rechtbanken die vergelijkbare zaken wel aanhouden.
De impact van deze juridische kwestie is groot. In 2018 namen ongeveer 1,8 miljoen Nederlanders deel aan online kansspelen, goed voor bijna 600 miljoen euro aan uitgaven. De uiteenlopende uitspraken van rechtbanken zorgen voor rechtsonzekerheid die alleen de Hoge Raad kan wegnemen.
In afwachting van dit definitieve oordeel bieden deze uitspraken alvast een interessante vooruitblik op hoe de juridische balans uiteindelijk kan uitvallen.
Juridisch advies nodig?
Bent u betrokken bij een soortgelijke situatie? De complexiteit van dit rechtsgebied en de recente ontwikkelingen maken deskundig juridisch advies essentieel.
Neem contact op met onze sectie Gaming & Gambling. Wij denken graag met u mee.
