De rechtbank Amsterdam raakt inmiddels aardig bedreven in zaken die zien op het recht om vergeten te worden. Onlangs heeft zij over het zogenoemde ‘verwijderingsrecht’ wederom een oordeel geveld. In dit geval ging het om een journalist die de rechter heeft verzocht om te bevelen dat Google een op hem betrekking hebbend zoekresultaat verwijdert. De rechtbank Amsterdam komt tot de conclusie dat Google terecht niet aan dit verzoek heeft voldaan.
Wat was er aan de hand?
De journalist heeft 16 jaar geleden een artikel geschreven voor een Nederlands weekblad. In dat artikel heeft de journalist 4 zinnen van een internetsite overgenomen. Het weekblad is hierop door een derde gewezen en heeft met onmiddellijk ingang de samenwerking met de journalist beëindigd. Het NRC- Handelsblad (“NRC”) heeft hier destijds een artikel over geschreven.
Het probleem
Wanneer vandaag de dag een bepaalde zoekopdracht wordt uitgevoerd, gerelateerd aan de journalist, komt het artikel van het NRC op de eerste pagina met zoekresultaten als vijfde resultaat naar voren. Het zoekresultaat bestaat uit een URL die verwijst naar het NRC artikel en een korte samenvatting van het artikel (“Snippet”). In het vonnis worden de URL en Snippet tezamen de ‘koppeling’ genoemd. Volgens de journalist doet de koppeling lijken alsof het om een zware gradatie van plagiaat gaat, terwijl het volgens hem om een lichte gradatie van plagiaat gaat.
Het verzoek aan Google
De journalist heeft zich tot Google gewend met het verzoek om, onder meer, de koppeling te verwijderen. Google heeft het verzoek afgewezen waarop de journalist Google heeft verzocht het verzoek nogmaals in behandeling te nemen. Ook dat verzoek is door Google afgewezen.
De journalist heeft zich vervolgens tot de Autoriteit Persoonsgegevens, toen nog het College bescherming persoonsgegevens, gewend, die Google per brief heeft verzocht het verzoek in heroverweging te nemen. Google heeft het verzoek heroverwogen maar komt niet tot een andere conclusie. Reden waarom de journalist zich tot de rechter in Amsterdam heeft gewend.
De procedure
De journalist vordert op grond van artikel 36 juncto 46 Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) en het Costeja-arrest van het Europese Hof van Justitie waarin het recht om vergeten te worden is geïntroduceerd, dat Google de URL (met daarin zijn persoonsgegevens) dient te verwijderen op straffe van een dwangsom.
De journalist voert onder meer aan dat Google geen neutrale doorgever van informatie is en dat de door Google aangeboden catalogus niet volledig is omdat Google zelf ook resultaten verwijdert. Een zoekresultaat meer of minder zou de functie van de zoekmachine daarom niet aan tasten. Daarnaast zou de journalist in het kader van zijn carrière nog steeds last hebben van het NRC artikel, nu hij meerdere malen zou zijn afgewezen door de media. Verder zou er door het verwijderen van het zoekresultaat geen onevenwichtig zoekresultaat ontstaan omdat andere artikelen over dit onderwerp pas vanaf pagina 13 worden getoond. De journalist concludeert dat, alles afwegende, het NRC artikel buitenproportioneel de nadruk legt op de misstap en bovenmatig is.
Google voert daartegen onder andere aan dat het beroep op artikel 36 Wbp niet op kan gaan nu het tonen van het NRC artikel in relatie tot het doel van de verwerking door Google relevant is. Bovendien betreft het volgens Google een juiste en nauwkeurige verwerking van de persoonsgegevens door Google nu het artikel over de journalist gaat. Daarnaast is het NRC artikel volgens Google niet bovenmatig omdat plagiaat in de journalistiek als een belangrijk vergrijp wordt gezien. Verder komt het artikel volgens Google niet prominent naar voren maar wordt getoond in een lange lijst met resultaten waartussen bovendien ook artikelen zitten waarin het voor de journalist wordt opgenomen. Het verwijderen van het NRC artikel zou daardoor juist een onevenwichtig zoekresultaat opleveren; Er zijn dan wel artikelen over het NRC artikel te vinden, maar het NRC artikel zelf niet.
De beoordeling
De rechter stelt eerst vast dat het verzoek van de journalist niet ziet op het volledige zoekresultaat maar op de koppeling (dus de URL en de Snippet). Vervolgens beoordeelt de rechter of aan de vereisten van artikel 36 Wbp is voldaan. Daartoe neemt de rechter in overweging dat in het Costeja-arrest is overwogen dat gegevens voor verwijdering in aanmerking komen in geval van onnauwkeurigheid, wanneer de gegevens ontoereikend, niet ter zake dienend of bovenmatig zijn voor de doeleinden van de verwerking, omdat de gegevens niet zijn bijgewerkt of langer worden bewaard dan noodzakelijk. Hierbij spelen twee fundamentele rechten een rol: het recht op privacy en eerbiediging van persoonsgegevens en het recht op informatievrijheid. Hoewel het verzoek slechts ziet op verwijdering van de koppeling, volgt uit de aard van de koppeling en de verwevenheid met het NRC artikel, dat de koppeling niet volledig los kan worden gezien van de inhoud van het NRC artikel, waardoor ook de inhoud wordt meegewogen in de belangenafweging.
In dit geval dient de rechter het belang van de journalist dat het NRC artikel niet meer kan worden gevonden worden af te wegen tegen het belang van Google om door middel van haar zoekmachine een betrouwbaar zoekresultaat te produceren en van het publiek om via de zoekmachine relevante informatie te vinden.
De rechter concludeert dat de belangenafweging in het nadeel van de journalist uit moet vallen:
“4.12 [..] Hiertoe wordt het volgende overwogen. Het artikel is weliswaar uit [jaar] en derhalve van [jaar] geleden, maar dit betekent nog niet dat het niet langer relevant is. Hierbij is het volgende van belang:
-niet in geschil is dat het NRC-artikel op zich juiste informatie verschaft;
-het NRC-artikel ziet op handelen van [verzoeker] zelf, waarmee hij de publicaties die daarvan het gevolg zijn en de publieke belangstelling daarvoor in zekere zin over zichzelf heeft afgeroepen;
-het NRC-artikel ziet op handelen van [verzoeker] in zijn hoedanigheid van journalist en niet van [verzoeker] als privépersoon, terwijl [verzoeker] nog steeds werkzaam is in de journalistieke sector;
-in het NRC-artikel wordt de handelwijze van [verzoeker] aangemerkt als plagiaat (zij het in de visie van [verzoeker] een lichte vorm) en onweersproken is dat plagiaat, ook in lichte vorm, in journalistieke kringen als een ernstig vergrijp wordt gezien.”
Volgens de rechter is het artikel nog steeds relevant omdat i) de journalist nog steeds werkzaam is in de journalistiek, ii) de informatie van belang is in de journalistieke doelgroep en iii) toekomstige opdrachtgevers zelf de mogelijkheid moeten hebben om een afweging van de ernst van het vergrijp te maken. Het zoekresultaat is volgens de rechter dus niet bovenmatig of niet niet-relevant.
Dat de koppeling een prominente plek in zou nemen kan ook niet tot een ander oordeel leiden. De koppeling is immers een resultaat van de techniek en niet van een menselijk handelen. Dit geldt ook voor een vertekenend beeld dat door de koppeling kan ontstaan. Dit wordt volgens de rechter echter gerechtvaardigd door het feit dat het volledige artikel door middel van die koppeling beschikbaar is. De prominentie van de koppeling zou kunnen worden gecorrigeerd door de koppeling op een minder prominente plek weer te geven. Google heeft daartoe aangevoerd dat dit technisch niet mogelijk zou zijn. De journalist heeft dat echter niet weersproken en ook heeft de journalist niet verzocht om Google te bevelen om het zoekresultaat op een minder prominente plek weer te geven.
Dit is niet de eerste keer dat Google zich beroept op de technische onmogelijkheid van herschikking van zoekresultaten. Interessant zou het dus zijn wanneer dit in een volgende procedure wordt betwist en weersproken om te zien of het oordeel van de rechter dan anders uit zal vallen.
Lees de uitspraak hier. Voor vergelijkbare eerdere uitspraken van de rechtbank Amsterdam klik hier en hier.
