Op 2 juli 2015 is het voorstel voor de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 20.. (WIV) ter consultatie voorgelegd en inmiddels zijn er vele kritische reacties ingediend. Het wetsvoorstel maakt het mogelijk om `in bulk’ het kabelgebonden verkeer af te tappen. De ‘metadata’ van onder andere e-mails, chatgesprekken en telefoongesprekken die via de kabel lopen mogen onder de nieuwe wetgeving onderschept worden. Dit is een uitbreiding ten opzichte van de huidige WIV, waarbij de AIVD en MIVD alleen niet-kabelgebonden communicatie mogen aftappen.
Het wetsvoorstel wordt niet door iedereen met open armen ontvangen. Meer dan 500 burgers, belangenorganisaties en bedrijven hebben gereageerd op de consultatie. Men twijfelt met name aan de proportionaliteit en noodzakelijkheid van de bevoegdheden van de inlichtingendiensten in een democratische samenleving.
Privacy International stelt dat deze wet Nederland tot een land met één van de meest ingrijpende afluistersystemen ter wereld maakt. Tele2 benadrukt de hoeveelheid gegevens die verzameld kunnen worden met de nieuwe bevoegdheden: ”De wet ademt de sfeer uit dat het verkrijgen van bulkgegevens een doel op zich is, waarbij het beschikken over en het inzage hebben in volledig buiten de feitelijke eigenaar van de gegevens om plaats vindt.” Hoeveel gegevens de inlichtingendiensten werkelijk gaan verzamelen is onduidelijk. Cijfers hierover worden niet openbaar gemaakt.
De VNO-NCW is van mening dat de huidige internettap-mogelijkheden voldoende zijn voor de diensten om hun taken uit te kunnen voeren. Volgens hen heeft de minister onderbouwing van nut, noodzaak en effectiviteit van de aanpassingen in de WIV nagelaten.
Privacy International betwijfelt of het wetsvoorstel niet in strijd is met internationale verdragen voor de rechten van de mens vanwege ‘’de reikwijdte van de nieuwe aftapbevoegdheden, het gebrek aan juridisch toezicht, het breken van versleuteling en het hacken van computers.’’ Zij wordt hierin gesteund door Het College voor de Rechten van de Mens, dat ook problemen heeft met het wetsvoorstel omdat het toezicht op de bevoegdheden hierin niet wordt versterkt. De Commissie van Toezicht betreffende de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD) is de enige toezichthouder op deze wet, maar krijgt niet de bevoegdheid om het aftappen te stoppen wanneer zij van mening is dat het onrechtmatig is. De minister is niet verplicht om het advies van de CTIVD op te volgen.
Het College voor de Rechten van de Mens ziet graag aanpassingen in het wetsvoorstel: “Mensenrechten bieden waarborgen die ons beschermen tegen schending van onze privacy. En het zijn juist deze waarborgen die in het wetsvoorstel ontbreken. Het College roept het kabinet dan ook op deze waarborgen alsnog in het wetsvoorstel te verankeren.”
Gezien de vele kritische reacties op de consultatie zal er naar verwachting nog wel wat aan het wetsvoorstel gesleuteld worden. Wij volgen de verdere ontwikkelingen omtrent dit wetsvoorstel uiteraard op de voet en zullen er op deze blog over berichten.
