Het gerechtshof Amsterdam heeft eerder deze week arrest gewezen in de procedure tussen het Nederlands Uitgeversverbond en Tom Kabinet, de site waar je tweedehands e-books kunt kopen van en verkopen aan andere gebruikers van Tom Kabinet. De rechtbank stelde in eerste aanleg dat Tom Kabinet een verdedigbaar standpunt had ingenomen en dat het een verbod in het kader van een kort gedingprocedure daarom niet op zijn plaats was. Het gerechtshof kwam vandaag tot een ander oordeel. Tom Kabinet mag geen dienst meer aanbieden, waarmee illegale e-books verkocht kunnen worden.
Usedsoft
Tom Kabinet beroept zich in deze zaak primair op de uitputtingsregel, zoals Anke Verhoeven al eerder schreef op deze blog. Beter dan dat kan ik het niet omschrijven, dus ik hou het maar bij een link. Op dit punt krijgt Tom Kabinet voorlopig gelijk van het gerechtshof:
“3.5.2 Het hof sluit zich aan bij de overweging van de voorzieningenrechter inhoudende dat op dit moment niet met zekerheid kan worden gezegd wat de reikwijdte van het UsedSoft arrest is en dat er rekening mee moet worden gehouden dat de betekenis van dat arrest zich ook uitstrekt tot de handel in e-books.”
NUV werpt nog op dat uitputting onder de Auteursrechtrichtlijn niet voor honderd procent gelijk gesteld kan worden met uitputting onder de Softwarerichtlijn, waar het Usedsoft-arrest over ging. Dat overtuigt het gerechtshof echter niet:
“3.5.3 […] Het hof houdt er echter rekening mee dat de economisch georiënteerde redenering die aan de uitspraak van het Hof van Justitie in de Usedsoft-zaak […] ook met betrekking tot digitale bestanden als de onderhavige wordt aangenomen.”
De conclusie van het gerechtshof ten aanzien van het Usedsoft-argument van Tom Kabinet is dan ook een verbod in kort geding voor wat betreft legaal gekochte e-books niet op zijn plaats is.
Inbreuk faciliteren
Het uitputtingsargument van Tom Kabinet gaat niet op voor de illegale e-books die op Tom Kabinet verhandeld worden. NUV stelt zich dan ook op het standpunt dat Tom Kabinet onrechtmatig handelt tegenover NUV, door deze inbreuken te faciliteren. Het verweer van Tom Kabinet op dat punt is er één die voor de trouwe bezoeker van deze blog bekend in de oren klinkt: Tom Kabinet stelt dat zij een neutrale tussenpersoon is, zonder kennis van de inhoud (en de rechtmatigheid) van individuele advertenties, net zoals Marktplaats bijvoorbeeld. Dat verweer gaat volgens het gerechtshof, ondanks het welbekende Marktplaats / Stokke-arrest niet op:
“Tom Kabinet exploiteert immers een website die speciaal is ingericht voor de doorverkoop van e-books waarop deze (onder meer) ten behoeve van potentiële kopers gerubriceerd worden, door middel van advertenties speciaal onder de aandacht van dezen gebracht worden en in het kader waarvan Tom Kabinet ook een vergoeding (commissie) bedingt.”
Huh?
Hier volg ik het gerechtshof even niet meer. Vul in het citaat hierboven “Marktplaats” op de plek van “Tom Kabinet” in, en “tweedehands goederen” op de plek van “e-books”, en je hebt een één-op-één beschrijving van de dienst van Marktplaats. Waarom Marktplaats dan wel een beroep op de uitzondering van 6:196c BW toekomt, en Tom Kabinet niet, is mij een raadsel.
In ieder geval moet naar mijn mening ten aanzien van de illegale e-books, gelet op het eerder aangehaalde Marktplaats / Stokke-arrest, dezelfde “behoedzaamheid worden betracht” bij het toewijzen van een verbod in kort geding. Waarom dat anders zou zijn ten aanzien van mogelijk illegale e-books, motiveert het gerechtshof ontoereikend, vind ik.
Tom Kabinet wordt naar mijn mening ten onrechte op één lijn gesteld met een partij als MiniNova of ZoekMP3, partijen die ook veroordeeld zijn vanwege het faciliteren van auteursrechtinbreuk. Daar bleek het voor 99% om illegale content te gaan. Tom Kabinet is echter aantoonbaar gericht op de doorverkoop van legale e-books en is zelfs bereid haar winst te delen met de rechthebbenden, terwijl de rechthebbenden daar (als Usedsoft inderdaad opgaat voor e-books), geen wettelijk recht op hebben.
Al met al moet de berichtgeving in de media echter enigszins genuanceerd worden. Nee: de verkoop van tweedehands boeken is niet vanaf nu opeens legaal en nee, Tom Kabinet hoeft niet per direct de websitedeuren te sluiten. Maar: het is niet onaannemelijk dat de rechter in een bodemprocedure wel zou oordelen dat de tweedehandsverkoop van legale e-books gewoon toegestaan is, en Tom Kabinet mag wel door, maar moet dan wel (tot de Hoge Raad in kort geding of de rechtbank in een bodemprocedure anders oordeelt) verzekeren dat er geen illegale e-books verkocht worden.
Lees het hele arrest hier.
