Het gebeurt vaak op Marktplaats: je biedt iets te koop aan en iemand doet een bod. Wanneer je het bod vervolgens accepteert, ziet de ander toch af van de koop. Kan je dan bij Marktplaats de gegevens van deze persoon opvragen, om hem toch aan de overeenkomst te houden? De rechtbank Amsterdam oordeelt van niet. In deze blog leg ik uit hoe dat zit.
In de zaak biedt de verkoper op Marktplaats een verzameling postzegels aan. Een gebruiker biedt via een geautomatiseerd bericht € 6.000 voor de postzegels. De verkoper reageert daarop met: “Bod is akkoord en geaccepteerd. Wanneer kan je langskomen om de verzameling op te halen?” Vervolgens geeft de gebruiker aan de verzameling toch niet te willen kopen. De verkoper vraagt vervolgens bij Marktplaats de gegevens van deze gebruiker op.
Afgifte persoonsgegevens
De vraag of Marktplaats persoonsgegevens aan de verkoper moet verstrekken, moet worden beantwoord aan de hand van de criteria zoals uiteengezet in het arrest Lycos/Pessers. Deze criteria luiden:
a. Het is voldoende aannemelijk dat de betreffende informatie onrechtmatig en schadelijk is;
b. De verkoper heeft een reëel belang bij verkrijging van de NAW-gegevens;
c. Er bestaan in het concrete geval geen minder ingrijpende mogelijkheden om de NAW-gegevens te achterhalen;
d. De belangen van de verkoper bij verstrekking van de NAW-gegevens prevaleren boven de belangen van de betrokken derden en de belangen van Marktplaats.
Verkoper heeft geen gerechtvaardigd belang
De kantonrechter neemt tot uitgangspunt dat de verkoper geen gerechtvaardigd belang heeft bij verstrekking van de persoonsgegevens wanneer niet tenminste een overeenkomst tussen de verkoper en koper tot stand is gekomen.
Tussen de verkoper en de gebruiker is geen koopovereenkomst tot stand gekomen. In de Gebruiksvoorwaarden van Marktplaats is namelijk opgenomen dat biedingen op een product of een dienst in een advertentie niet bindend zijn:
“Tenzij in deze Gebruiksvoorwaarden anders is geregeld, is een bod op een product of dienst in een advertentie niet bindend. Een adverteerder is niet verplicht een dergelijk (redelijk) bod te accepteren. Indien een dergelijk bod door een adverteerder wordt geaccepteerd, verplicht dit de bieder niet tot aankoop”.
Marktplaats mag de spelregels van handelen via Marktplaats bepalen in haar Gebruiksvoorwaarden. Een gebruiker moet ook op de geldigheid van deze spelregels kunnen vertrouwen, anders wordt hij achteraf gehouden aan biedingen waarover Marktplaats van tevoren had bepaald dat die niet bindend zijn.
De verkoper heeft geen gerechtvaardigd belang bij afgifte van de gegevens. Marktplaats hoeft deze gegevens dus ook niet te verstrekken aan de verkoper.
Wanneer wel een gerechtvaardigd belang?
Wanneer de verkoper wel aannemelijk kan maken dat er een koopovereenkomst is gesloten tussen de verkoper en de gebruiker, heeft de verkoper wel een gerechtvaardigd belang bij afgifte van de gegevens. Marktplaats moet dan de Lycos/Pessers criteria toepassen.
Marktplaats moet dan onder andere beoordelen of de verkoper een reëel belang heeft bij afgifte. De verkoper kan dit onderbouwen door bijvoorbeeld aan te tonen dat hij schade heeft geleden, nu de koopovereenkomst is gesloten en de koper daarvan toch afziet.
Ook moet Marktplaats beoordelen of er in het concrete geval geen minder ingrijpende mogelijkheden zijn om de gegevens te achterhalen. Kan de verkoper bijvoorbeeld via het account van de gebruiker of door contact op te nemen met de gebruiker via de chatfunctie op Marktplaats de gegevens verkrijgen?
Tot slot moet Marktplaats beoordelen of de belangen van de verkoper prevaleren boven de belangen van de gebruiker en die van Marktplaats. Aan de privacybescherming van gebruikers komt in de regel veel gewicht toe. Marktplaats moet dan ook zorgvuldig omgaan met deze gegevens en mag deze gegevens niet zomaar verstrekken.
Afgifte bij inbreukmakende producten?
Via Marktplaats kunnen gebruikers producten aanbieden die inbreuk maken op de auteurs- en/of merkrechten van een ander. Wanneer de rechthebbende in zo’n geval de persoonsgegevens van deze gebruiker van Marktplaats wil verkrijgen, zal Marktplaats ook de Lycos/Pessers-criteria moeten toepassen. Dit is gebeurd in de zaak Stokke/Marktplaats.
In deze procedure gaat Stokke achter klanten-adverteerders van Marktplaats aan die via Marktplaats inbreukmakende kinderstoelen aanbieden. Het hof oordeelt dat Marktplaats tegenover Stokke niet verplicht is om NAW-gegevens te registreren (en dus ook niet om af te geven). Van belang hierbij is dat de meeste advertenties zijn geplaatst door particulieren handelend in de privésfeer en dat op Marktplaats vooral legale producten worden aangeboden. Bovendien is het belang van Stokke bij de opgave van de NAW-gegevens gering. Stokke laat namelijk de advertenties voor kinderstoelen die op Marktplaats worden geplaatst al controleren en laat aan Marktplaats weten wanneer er een inbreukmakende Stokke-advertentie is gepubliceerd, waarna Marktplaats deze vrijwel direct verwijdert. Stokke lijdt slechts over een korte periode schade en het belang van de particuliere adverteerders weegt daarom zwaarder.
Wil je meer weten over wanneer een platform zoals Marktplaats persoonsgegevens dient af te geven? Neem dan contact op met Douwe Linders en/of Harmke Lankhorst.
