Vorige week legde de Autoriteit Consument en Markt (ACM) boetes op aan Vodafone en KPN wegens het overtreden van de Nederlandse netneutraliteitsverplichtingen. Het was voor het eerst dat de toezichthouder op dit onderwerp handhavend optrad, genoeg reden om hier alsnog aandacht aan te besteden dus.
Netneutraliteit?
Het principe netneutraliteit krijgt (gelukkig) steeds meer aandacht in de media en het politieke debat. In het kort houdt het in dat internetproviders alle data die zij doorgeven gelijk moeten behandelen: zo mogen zij datavretende diensten als Skype niet zomaar afknijpen om hun eigen diensten, of die van goed betalende partners, voor te trekken. Daardoor moeten alle internetpagina’s en –diensten voor eenieder toegankelijk blijven. Eerder tikte de ACM bijvoorbeeld de NS al op de vingers omdat zij, zonder geldige reden, lukraak websites op haar treinnetwerk blokkeerde. In dat geval beterde de NS haar leven en bleef het bij een waarschuwing, maar zo makkelijk komen KPN en Vodafone er niet vanaf.
KPN: €250.000,=
In een tweetal besluiten van de ACM die dateren van 18 december 2014, maar dus pas vorige week zijn gepubliceerd, krijgt eerst KPN er flink van langs. Al in de tijd van de OPTA, tot 1 april 2013 de voorganger van de ACM, is onderzoek gedaan naar aanleiding van een klacht van een anonieme VoIP-aanbieder (zoals, inderdaad, Skype) over de beweerdelijke schending van de netneutraliteit door KPN. De klacht had betrekking op de ‘WiFi-hotspots’ van KPN, die de internetprovider bijvoorbeeld op Schiphol aanbiedt.
Met zo’n hotspot kun je alleen verbinding maken als je daarvoor een tijdelijk abonnementje afneemt. KPN bood van 1 januari tot en met 4 juli 2013 verschillende Hotspot-abonnementen aan, waarmee je verschillende gradaties van toegang tot het internet kon verkrijgen. Er daar wringt nu juist de schoen. Als een consument namelijk verbinding maakte met ‘Gratis Basis Internet’, blokkeerde KPN automatisch de toegang tot FTP-, Torrent-, en VoIP-diensten, maar ook bijvoorbeeld tot mailclients als Outlook. Pas na afnemen van een betaald abonnement, was de consument via een Hotspot in staat om van deze diensten gebruik te maken. En dat is dus in strijd met de netneutraliteit. Ondanks dat KPN dit beaamt en ze haar werkwijze direct heeft aangepast, is de ACM onverbiddelijk en legt ze een boete van €250.000,= op.
Vodafone: €200.000,=
Ook Vodafone trekt (vooralsnog) aan het kortste eind in een handhavingsprocedure die al zo’n beetje loopt sinds de invoering van de netneutraliteitsbepalingen op 1 januari 2013. Van 3 september tot en met 5 november 2013 heeft Vodafone de videodienst van HBO als onderdeel van haar abonnement aangeboden. Op zich geen probleem, ware het niet dat video’s afgespeeld via de HBO GO-app niet ten koste gingen van het data-abonnement van de consument. In dit geval wordt dus een dienst van Vodafone (althans, een partner) voor bepaalde gebruikers voorgetrokken. Daarom betalen deze gebruikers een ander gemiddeld tarief per afgenomen MB data dan andere consumenten en ook dat is in strijd met de netneutraliteit. Overigens kreeg Vodafone eerder al een waarschuwing over hetzelfde onderwerp, toen ze consumenten datavrij RTL-programma’s via partner Sizz liet bekijken. Helaas heeft Vodafone daar geen lering uit getrokken; zij krijgt een boete van €200.000,= om de oren.
En nu?
Lange tijd leek het er op dat de ACM slechts waarschuwingen uitdeelde aan overtreders van de in de Nederlandse wet verankerde netneutraliteit, maar nu slaat ze toch hard toe. Al vanaf de invoering van de bepaling onderzoekt de toezichthouder mogelijke overtreders, waar nu een cumulatieve boete van €450.000,= uit komt rollen.
Het ligt voor de hand dat Vodafone en KPN bezwaar tegen dit boetebesluit zullen aantekenen, waarna ze (na heroverweging door de ACM zelf) naar de rechter kunnen. Mocht het inderdaad tot zo’n uitspraak komen dan is dat – in ieder geval in Europa – een unicum. Gezien de ontwikkelingen in het dossier netneutraliteit in de EU, is de kans overigens groot dat alle lidstaten binnen afzienbare tijd verplicht worden wetgeving omtrent die onderwerp in te voeren. Daarmee rijst de vraag natuurlijk wat er nog overblijft van de Nederlandse netneutraliteit en (mogelijke) jurisprudentie daaromtrent.
De besluiten zijn hier (KPN) en hier (Vodafone) te lezen.
