Op 18 januari 2022 maakte techgigant Microsoft bekend een overnamebod te hebben gedaan op de videogamestudio Activision-Blizzard. Met deze overname gaat een recordbedrag van 68,7 miljard US Dollar gepaard. Het nieuws zorgde voor onrust binnen de videogame-community. De gamestudio is namelijk uitgever van een aantal zeer succesvolle en bekende titels zoals Call of Duty, Overwatch en World of Warcraft. Zij vreesden dat met de overname de diversiteit en de concurrentie in de videogamemarkt in het gedrang zou komen.
Verschillende mededingingsautoriteiten, waaronder de Europese Commissie (EC), de Britse Competition and Markets Authority (CMA) en de Amerikaanse Federal Trade Commission (FTC), hadden vraagtekens gezet bij de overname.
In deze blog bespreek ik de uitkomsten van de onderzoeken van de mededingingsautoriteiten.
Meldingsplicht bij overnames
Een overname moet in sommige gevallen worden gemeld bij een of meer mededingingsautoriteiten. Hiervoor gelden bepaalde omzet- en marktaandeeldrempels. Grote partijen met veel omzet in (veel) jurisdicties moeten vaak melden in meerdere landen. Microsoft behaalde wereldwijd in het laatste kwartaal van 2022 een omzet van ruim 52,7 miljard dollar en Activision-Blizzard behaalde een resultaat van 7.5 miljard. Daarom moest de overname gemeld worden bij meerdere mededingingsautoriteiten.
Mededingingsrechtelijke knelpunten
Als een overname leidt tot het creëren of verstevigen van een marktpositie kan dit een ontoelaatbare verstoring van de concurrentie opleveren. Microsoft is de ontwikkelaar van de Xbox videogameconsole en heeft ook een catalogus aan gamestudio’s onder zich waaronder zij verschillende (zeer) succesvolle titels uitbrengt. Microsoft heeft hierdoor al een (erg) stevig marktaandeel. Het verkrijgen van de gamestudio Activision-Blizzard, een studio met enorm grote, succesvolle catalogus aan videogametitels, heeft tot gevolg dat Microsoft haar marktaandeel nog verder verstevigt.
Sinds 2008 maakt Blizzard Entertainment onderdeel uit van Activision. Door die overname heeft al concentratie op de videogamemarkt plaatsgevonden. Activision maakt namelijk veel games die uitkomen op klassieke gameconsoles zoals de Playstation of Xbox, waarvan Call of Duty de bekendste is. Anderzijds heeft Blizzard Entertainment juist veel succesvolle computergames, waarvan World of Warcraft, Starcraft, Overwatch en Diablo de bekendste zijn. De samenkomst van deze twee ontwikkelaars maakt dat Activision-Blizzard een grote, belangrijke en machtige speler is binnen de gehele videogame industrie.
Als de voorgenomen overname doorgaat is dit een voorbeeld van verticale integratie. Microsoft krijgt dan meer controle in de verticale keten, namelijk een videogamestudio waaronder zij games kan uitbrengen voor haar eigen console. Er moet dan gekeken worden of er op de markt nog genoeg andere concurrenten aanwezig blijven, die met Microsoft kunnen concurreren. Andere ontwikkelaars die overblijven, zijn bijvoorbeeld de Japanse ontwikkelaar ‘Nintendo’, het Amerikaanse ‘Electronic Arts‘(EA) en de Franse gamestudio ‘Ubisoft’.
Vrees bij de overname van Microsoft
Nu wordt gevreesd dat Microsoft de titels die worden uitgebracht onder Activision-Blizzard niet langer op andere consoles en systemen zal uitbrengen, zoals op Sony’s Playstation of Apple’s Mac OS, maar deze ‘Microsoft-exclusives’ zal maken. Of dat Microsoft de titels slechts beperkt ondersteunt, bijvoorbeeld door geen of zeer beperkt computergames te ondersteunen op Apple’s MacOs of videogames aanbiedt tegen buitensporige prijzen. Als de videogames slechts ‘Microsoft-exclusive’ zouden zijn betekent dit dat de videogames slechts worden ontwikkeld voor Microsofts eigen systemen zoals de Xbox en Windows OS. Daarnaast is een belangrijk punt binnen de overname de cloudgaming(diensten). Via cloudgamingdiensten kunnen complexe videogames toegankelijk worden gemaakt op externe servers en kunnen rechtstreeks naar verschillende consoles worden gestreamd.
Onderzoek mededingingsautoriteiten
De Europese Commissie en CMA zijn beiden een onderzoek gestart nadat Microsoft melding had gemaakt van de voorgenomen overname. De FTC heeft een rechtszaak gestart om de overname in de Verenigde Staten tegen te houden.
Algemene bevindingen
De Europese autoriteiten komen tot dezelfde bevindingen, maar trekken andere conclusies. De autoriteiten hebben op hoofdlijnen dezelfde schadetheorieën bekeken. Zo is beoordeeld of er een verstoring van de concurrentie optreedt ten opzichte van consolegaming door bepaalde titels exclusief beschikbaar te maken voor XBOX wat ten nadele van de consument komt. Daarnaast is gekeken of Microsoft cloudgaming straks concurrenten kan schaden, door titels exclusief beschikbaar te stellen op hun eigen cloudgaming services.
Zowel de EC als de Britse CMA oordelen dat zij geen prikkel zien voor Microsoft om titels van Activision-Blizzard te weren van concurrerende consoles zoals de Playstation. De Europese Commissie voegt hier nog aan toe dat voor iedere XBOX die door de consument wordt gekocht er vier Playstations zijn. Het wordt dan ook niet aannemelijk (of winstgevend) geacht dat Microsoft spellen niet op andere consoles zou blijven verkopen. Ten aanzien van cloudgaming oordelen beide autoriteiten dat de overname gevolgen heeft voor de concurrentie op deze markt. Microsoft heeft bij beide autoriteiten remedies (toezeggingen) aangeboden om deze bezwaren weg te nemen.
De Europese Commissie
De EC heeft haar besluit gepubliceerd. Microsoft biedt voor een periode van 10 jaar een gratis licentie aan consumenten in de EU om huidige en toekomstige spellen van Activision-Blizzard op elk denkbaar platform van hun keuze te streamen als ze hiervoor een licentie hebben. Daarnaast biedt Microsoft een corresponderende licentie voor aanbieders van cloudgamestreamingdiensten, waarmee de consumenten Activision-Blizzard titels kunnen streamen. De EC acht de geboden remedies voldoende om de geïdentificeerde bezwaren weg te nemen.
CMA – Verenigd Koninkrijk
Aan de Britse mededingingsautoriteit heeft Microsoft in eerste instantie minder verstrekkende remedies aangeboden. Die werden onvoldoende geacht door de CMA.
Afgelopen augustus heeft Microsoft echter nadere stappen ondernomen om alsnog goedkeuring te krijgen voor de overname in het Verenigd Koninkrijk. Nu stelt Microsoft voor om de rechten voor de cloudstreaming van alle huidige en toekomstige spellen van Activision-Blizzard die in de komende 15 jaar uitgebracht zullen worden over te dragen aan Ubisoft via een eenmalige transactie. Microsoft stelt dat zij op deze manier geen (eenzijdige) invloed heeft op licentievoorwaarden en op welk console of besturingssysteem de spellen beschikbaar zullen zijn. De rechten zullen gelden voor onbepaalde tijd. Ubisoft wordt op deze manier in staat gesteld om de distributie van de videogames op de cloud te commercialiseren, via een verdienmodel van hun keuze. De CMA heeft vooralsnog slechts bevestigd de geherstructureerde deal van Microsoft te hebben ontvangen en gaat deze bekijken, daarbij heeft zij benadrukt dat dit (nog) geen toestemming is.
Met dit nieuwe voorstel van Microsoft lijken de initiële bezwaren van de CMA voor een groot deel weggenomen te worden. De nieuwe deal zorgt er immers voor dat Ubisoft met een eigen verdienmodel de spellen toegankelijk kan maken die niet gebonden is aan de cloudgamestreamingdiensten van Microsoft. Daarnaast zorgt dit er ook voor dat titels beschikbaar kunnen worden gemaakt voor andere besturingssystemen dan die van Microsoft, al staat hier wel een extra betaling tegenover. Op 18 oktober 2023 is de deadline voor de beslissing in de eerste fase, waarin wordt gekeken of de overname resulteert in een aanzienlijke vermindering in de concurrentie. Als het antwoord hierop bevestigend is zal er wederom een diepgaand onderzoek worden gestart. Of deze deal dus wel door mag gaan, zal nog even afwachten zijn.
FTC – Verenigde Staten
De FTC is voor twee ankers gaan liggen. Ook hier is het kernpunt dat de concurrentie verstoord wordt als Microsoft titels kan afschermen van de concurrenten zoals Playstation. Enerzijds heeft zij een ‘in-house’ bestuurszaak gestart tegen de overname. Anderzijds is zij een federale zaak gestart waarin de FTC een voorlopige voorziening heeft gevraagd om de deal tijdelijk te blokkeren totdat een vonnis in de bestuurszaak is gewezen. De behandeling van de bestuurszaak stond gepland voor 2 augustus 2023. De FTC heeft de bestuurszaak echter op 20 juli 2023 ingetrokken nadat op 11 juli 2023 zowel in eerste aanleg als in beroep deze voorlopige voorziening is afgewezen. Hiermee lijkt de overname op groen licht te staan in de Verenigde Staten.
Game over?
Vooralsnog staat het 2-1. De CMA zegt ‘nee’, maar gaat mogelijk naar ja, de Europese Commissie zegt ‘ja’. Ook de obstakels bij de FTC worden kleiner nu de bestuurszaak voorlopig van tafel is. Ook in de Verenigde Staten kan Microsoft vooralsnog dus door. De overname van Activision-Blizzard is, als deze door mag gaan, de grootste overname in de geschiedenis van de videogame industrie. Microsoft had al bezwaar aangetekend tegen het besluit van de CMA, maar heeft deze gepauzeerd nu zij met een geherstructureerde deal is gekomen. Mocht dit nieuwe voorstel wederom niet tot het gewenste resultaat leiden, kan het wel eens game over zijn voor de overname. Uiteraard staat er dan nog beroep open tegen een besluit van de CMA. De uitkomsten bij de Britse en Amerikaanse mededingingsautoriteiten zullen wij blijven volgen.
