Voor artiesten is niets zo vervelend als een slechte recensie. Veelbelovende carrières kunnen door één slechte recensie in de knop gebroken worden. Doordat de recensies op het internet worden geplaatst bereiken ze bovendien een groot publiek en blijven ze voor altijd vindbaar. Ik kan me dan ook voorstellen dat veel artiesten graag een middel zouden hebben om negatieve recensies te kunnen verwijderen. De Kroatische pianist Dejan Lazic dacht met het recht om vergeten te worden een dergelijk middel in handen te hebben. Dat pakte, helaas voor hem, echter anders uit dan hij zich ongetwijfeld had voorgesteld.
In 2010 schreef de Washington Post een kritisch stuk over een voorstelling van Lazic. De kritiek viel reuze mee. De recensent gaf aan dat de voorstelling niet aan de verwachtingen voldeed en dat van een getalenteerde pianist als Lazic meer verwacht mocht worden. Voor Lazic was deze kritiek echter niet acceptabel. Hij zond de Washington Post (4 jaar na dato!) een verzoek de recensie te verwijderen op grond van het recht om vergeten te worden. Volgens Lazic was de kritiek: “Defamatory, mean-spirited, opinionated, one-sided, offensive [and] simply irrelevant for the arts,”.
Het recht om vergeten te worden vloeit voort uit een uitspraak van het Europees Hof van 13 mei 2014 (Google Spain / Costeja). Hierin wordt, kort gezegd, bepaald dat een zoekmachine verplicht is om zoekresultaten te verwijderen indien de informatie waar naar verwezen wordt, gelet op het geheel van de omstandigheden van het geval, ontoereikend, niet of niet meer ter zake dienend (irrelevant) of bovenmatig is ten aanzien van het doel van de verwerking.
Kan Lazic met een beroep op het recht om vergeten te worden de recensie van de website van de Washington Post laten verwijderen? Het antwoord is eenvoudig; nee, dat kan hij niet. De website Techdirt somt de redenen op waarom het verzoek Lazic niet zo’n goed idee was.
1. De uitspraak van het Europees Hof richt zich tot zoekmachines en niet tot de websites waarop de informatie wordt getoond;
2. De uitspraak geldt voor zoekmachines met activiteiten in Europa, niet voor kranten in de VS;
3. De uitspraak geldt niet voor bekende personen zoals muzikanten die de hele wereld rondreizen;
4. De bedoeling van de uitspraak is om de verwijdering van achterhaalde informatie mogelijk te maken, niet om recensies te laten verwijderen.
5. De uitspraak is niet bedoeld om iemand de mogelijkheid te geven om de ‘waarheid’ over zichzelf te bepalen.
6. Door zijn verzoek heeft de recensie uit 2010 juist meer aandacht gekregen.
7. Door zijn verzoek is bekend geworden hoe Lazic denkt over censuur en de vrijheid van meningsuiting in relatie tot recensies over zijn voorstellingen.
Het recht om vergeten te worden is niet bedoeld voor ijdele pianisten die recensenten monddood willen maken. Naast het feit dat het verzoek juridisch geen hout snijdt, heeft Lazic ook het tegenovergestelde bereikt. De recensie is niet verwijderd maar krijgt nu juist meer aandacht dan daarvoor (zie ook punt 6). Dit wordt het Streisand-effect genoemd. Het is vernoemd naar Barbara Streisand die een foto van haar huis op Malibu van een website verwijderd probeerde te krijgen. Door die actie kreeg de foto juist meer bekendheid. Lazic was kennelijk niet op de hoogte van het Streisand-effect, anders had hij het verzoek wellicht niet verzonden.
Lees hier en hier de volledige berichten.
