De thuiskopie-exceptie ziet niet op kopieen van illegale bron. Dat concludeert de Advocaat Generaal van het Europese Hof van Justitie vandaag in zijn conclusie in de zaak tussen ACI (en anderen) en Stichting de Thuiskopie.
De thuiskopie-exceptie
De thuiskopievergoeding wordt geheven om rechthebbenden te compenseren voor kopieën die van hun werk gemaakt worden voor eigen oefening, studie of gebruik. Ook downloads kunnen dergelijke kopieën zijn. In Nederland geldt, onder meer op basis van een uitspraak van het Hof Den Haag van 15 november 2010 in dezelfde zaak, dat ook het kopiëren van een evident illegale bron onder de thuiskopie-exceptie valt. Daarom is het downloaden van muziek en films via bijvoorbeeld torrents in Nederland geen inbreuk op het auteursrecht.
Om rechthebbenden te compenseren voor het verlies aan inkomsten door dergelijke kopieën, wordt er een thuiskopievergoeding geheven op dragers zoals harde schijven en CD’s. Bij het vaststellen van de hoogte daarvan wordt rekening gehouden met downloads uit illegale bron.
De zaak tussen ACI en Thuiskopie
De eisende partijen in de zijn fabrikanten en/of importeurs van dragers waarop een thuiskopievergoeding wordt geheven. Zij stellen zich in de procedure tegen Thuiskopie op het standpunt dat de thuiskopievergoeding niet gebruikt mag worden om te compenseren voor downloads uit illegale bron en dat de thuiskopievergoeding derhalve verlaagd moet worden.
Nadat het Hof Den Haag Thuiskopie gelijk had gegeven, is ACI in cassatie gegaan bij de Hoge Raad. De Hoge Raad heeft vragen van uitleg gesteld aan het Europese Hof van Justitie. Over die vragen geeft de Advocaat Generaal (AG) zijn mening in de conclusie.
De mening van de AG
De AG stelt eerst vast dat de tekst van de richtlijn niets zegt over de vraag of de thuiskopie-exceptie ook geldt voor kopieën uit illegale bron. Omdat de uitdrukkelijke vermelding daarvan ontbreekt en in het algemeen de beperkingen van het auteursrecht strikt moeten worden uitgelegd, concludeert de AG dat de thuiskopie-exceptie niet kan gelden voor kopieën uit illegale bron.
Thuiskopie en de Nederlandse regering hebben zich nog op het standpunt gesteld dat het innen van een thuiskopievergoeding op kopieën uit illegale bron feitelijk de enige manier is om de schade door op grote schaal downloaden voor rechthebbenden te compenseren. Met andere woorden: dan krijgt de rechthebbende tenminste nog iets. Dit omdat er geen enkele betrouwbare technische maatregel zou bestaan om de verspreiding van deze ongeoorloofde bronnen en de oneindige reproductie daarvan in de digitale omgeving effectief tegen te gaan.
De AG is duidelijk niet gecharmeerd van dat argument. Hij stelt dat de thuiskopieexceptie niet met dit doel is ingevoerd, omdat dat nu juist tegen de grondslagen van het auteursrecht zou indruisen. Over de situatie dat in Nederland het downloaden uit illegale bron wordt toegestaan is de AG zeer kritisch:
“Daarmee werkt het Koninkrijk der Nederlanden indirect maar onvermijdelijk de massale verspreiding in de hand van producten die voortvloeien uit de exploitatie van beschermd werk en materiaal, welke verspreiding in geen geval als normaal kan worden aangemerkt en in feite de oorzaak zelf vormt van het fenomeen waarvan deze lidstaat de schadelijke gevolgen voor de rechthebbenden beoogt weg te nemen. De banalisering van het downloaden van ongeoorloofd op internet verspreid, beschermd werk of materiaal kan niet anders dan afbreuk doen aan de normale exploitatie daarvan.”
De AG is trouwens ook niet gevoelig voor de zorgen van de Nederlandse regering dat het beperken van de thuiskopie-exceptie tot kopieën uit legale bron zou leiden tot een risico voor de privacy van downloaders.
Conclusie
De conclusie van de AG is dat de thuiskopie-exceptie niet zo uitgelegd mag worden dat deze ook geldt voor kopieën uit illegale bron. Gevolg is dat bij het vaststellen van de hoogte van de thuiskopievergoeding geen rekening mag worden gehouden met dergelijke kopieën.
Indien het Hof van Justitie de conclusie van de AG volgt, leidt dat ertoe dat downloaden uit illegale bron in Nederland (net als in de meeste andere Europese landen) een inbreuk op het auteursrecht zal zijn. Feitelijk zou dan het downloadverbod worden ingevoerd, overigens zonder dat een wetswijziging nodig is. Wel zal waarschijnlijk de thuiskopievergoeding omlaag bijgesteld moeten worden.
Lees hier het bericht van Tweakers over deze zaak, waarvoor ik kort werd geïnterviewd
