In zijn vonnis van 15 september 2004 heeft de Rechtbank ‘s-Gravenhage besloten dat beeldend kunstenaar Gerard Caris geen recht heeft op herstel van zijn beschadigde kunstwerk “Polyeder-Netstructuur” dat staat opgesteld in de Maasvlaktecentrale. Omdat de eigenaar van de electriciteitscentrale, EON Benelux Generation onder nadere voorwaarden mag overgaan tot sloop, is herstel van het kunstwerk geen passende vorm van schadevergoeding.
De Rechtbank acht bewezen dat de EON verantwoordelijk is voor de zware beschadiging in 1999 door een kraan. Herstel door EON zelf is niet geslaagd. Een van de negen dodecaëders – twaalfvlakken- van Caris’ geometrische kunstwerk is zo vervormd dat er geen sprake meer is van een veelvlak. De Rechtbank oordeelde daarop dat de reputatie van de beeldend kunstenaar is geschonden waardoor zijn persoonlijkheidsrecht is aangetast.
De vordering tot herstel door de kunstenaar voor een bedrag van Euro 100.000,= door de oorspronkelijke constructeur, het bureau Observator wijst de Rechtbank echter af. In de afweging van de belangen van de kunstenaar en de eigenaar acht de Rechtbank “herstel geen passende vorm van redres” omdat EON onder bepaalde voorwaarden toegestaan is het kunstwerk te vernietigen.
Voor het eerst past de lagere rechter hier de nieuwe rechtsregel toe dat totale vernietiging geen aantasting is van een auteursrechtelijk beschermd werk, zoals een beeld of gebouw. Mits de eigenaar ervan geen misbruik maaakt van zijn eigendomsrecht of overig onrechtmatig handelt, mag hij een auteursrechtelijk beschermd werk vernietigen. Op 6 februari jl. heeft de Hoge Raad deze regel gegeven in de zaak van de architect Jelles tegen de gemeente Zwolle over de voorgenomen sloop van het door Jelles’ ontworpen Wavin gebouw. Een “zo vergaande bescherming van de belangen van de architect, ten nadele van de eigenaar van het ontworpen gebouw zou tot maatschappelijk moeilijk te aanvaarden gevolgen leiden”, aldus de Hoge Raad (te vinden op www.rechtspraak.nl).
De Rechtbank besliste overigens wel dat Caris recht heeft op schadevergoeding voor de geleden materiele en immateriële schade door beschadiging van zijn kunstwerk.
