Vanaf 2013 kennen we de vernieuwde thuiskopieregeling, waardoor aan verkopers van bepaalde gegevensdragers waarmee muziek kan worden afgespeeld (zoals CD’s en USB sticks maar ook smartphones, tablets etc.), afhankelijk van de opslagcapaciteit, een bedrag per verkocht apparaat/drager in rekening wordt gebracht. Dit ter compensatie voor gederfde inkomsten van legale kopieën van auteursrechtelijk beschermde werken (ex art. 16c Auteurswet). De voornoemde vergoedingen worden vervolgens door de verkopers in de verkoopprijs verwerkt. Op deze wijze kunnen consumenten op rechtmatige wijze auteursrechtelijk beschermde werken downloaden, aangezien rechthebbenden zo een billijke vergoeding verkrijgen.
Op zich is dit een redelijke oplossing voor het “probleem” van het verlies aan inkomsten door thuiskopieën. De Stichting Onderhandelingen Thuiskopievergoeding (SONT), die de staatssecretaris adviseert over de hoogte van de heffing, ging bij het berekenen van de hoogte van de heffing echter net een stapje te ver, zo oordeelde het Hof van Justitie van de Europese Unie en bevestigde de Hoge Raad onlangs.
SONT stelde dat er bij het berekenen van de hoogte van de thuiskopieheffing ook rekening gehouden diende te worden met de schade die houders van auteursrechten lijden doordat haar werken uit ongeoorloofde bronnen worden gekopieerd (illegale downloads). Een aantal handelaren in voorwerpen bestemd voor het overbrengen van muziekwerken, zoals gesteld in artikel 16c lid 1 Aw, stelt dat dit niet het geval is en dat kopieën gemaakt van uit illegale bronnen verkregen werken niet mogen worden aangemerkt als privékopieën, waardoor deze buiten het bereik van artikel 5 lid 2 sub b van de Richtlijn (en dus art. 16c Auteurswet) vallen.
Op 10 april 2014 heeft het Hof van Justitie hierover bepaald dat een wettelijke regeling, die geen onderscheid maakt tussen thuiskopieën die zijn vervaardigd vanuit geoorloofde bronnen en thuiskopieën die zijn vervaardigd uit ongeoorloofde bronnen niet mag worden gedoogd. De beslissing van het Hof leidde ertoe dat er vanaf de dag van de uitspraak een algeheel downloadverbod gold. Dit kon volgens het Hof echter al worden afgeleid uit overweging 22 van de Richtlijn waaruit blijkt dat het gedogen van illegale distributievormen en kopieën daarvan indruist tegen de doelstellingen van de EU, zoals hier steun te bieden aan de verspreiding van cultuur, en bovendien afbreuk doet aan de goede werking van de interne markt.
De redelijke vergoeding die gegeven wordt in art. 16c lid 2 Aw ziet dus slechts op het compenseren van rechthebbenden voor het verlies dat zij lijden door het toestaan van reproducties van beschermde werken als bedoeld in art. 16 c lid 1 Aw en niet op het compenseren voor de verliezen die zij lijden door illegale downloads van haar werken. Indien dit wel het geval zou zijn, zou dit immers onredelijk zijn voor personen die hun kopieën wél uit rechtmatige bron hebben verkregen.
De Hoge Raad heeft met haar arrest van 20 januari 2017 een definitief einde gemaakt aan deze discussie in Nederland, door het arrest van het Hof over te nemen en kopieën uit ongeoorloofde bronnen niet meer onder de werkingssfeer van art. 16c AW te laten vallen. Het is dus te verwachten dat Stichting de Thuiskopie, die de thuiskopievergoeding krachtens de wet incasseert en onder de rechthebbenden verdeelt (art. 16d Aw), en de rechthebbenden zelf door deze uitspraak een (substantieel) deel van haar inkomsten uit thuiskopieheffingen zal zien verdwijnen.
Met dank aan Mirli Devilee
