Op 1 februari 2024 hebben het Europees Parlement en de Europese Raad een voorlopig akkoord bereikt met betrekking tot het richtlijnvoorstel van maart 2023 over regels ter bevordering van de reparatie van goederen voor consumenten. Zodra definitief aangenomen, zullen de nieuwe regels een nieuw ‘recht op reparatie’ introduceren voor consumenten, zowel binnen als buiten de wettelijke garantie, waardoor het voor hen eenvoudiger en kostenefficiënter zou moeten worden om goederen te repareren in plaats van ze te vervangen door nieuwe. Dit voorstel is deel de Europese Green Deal en moet bijdragen bij aan de groene transitie die de Europese Commissie voor ogen heeft. Het voorstel zal na het voorlopig akkoord moeten worden goedgekeurd en formeel worden aangenomen door het Europees Parlement en de Europese Raad voordat deze zal worden geïmplementeerd in de Nederlandse wetgeving.
Het richtlijnvoorstel recht op reparatie dient ter aanvulling op de richtlijn verkoop goederen. Deze richtlijn bepaalt dat de verkoper tegenover de consument aansprakelijk is voor elk gebrek dat bestaat bij de levering van de goederen en dat aan het licht komt binnen twee jaar na dat tijdstip. Een consument heeft dan in dat geval het recht om het goed te laten repareren of vervangen. De consument kan hiertussen kiezen, tenzij de gekozen optie onmogelijk is of onevenredige kosten met zich meebrengt voor de verkoper. De reparatie moet kosteloos en binnen een redelijke termijn plaatsvinden, zonder dat deze ernstige overlast geeft voor de consument. Wanneer reparatie vereist is, dient de consument de goederen ter beschikking van de verkoper te stellen, en de verkoper neemt de vervangen goederen dan op haar kosten terug.
In het nieuwe voorstel wordt de keuze tussen de remedies voor reparatie en vervanging gewijzigd. Het voorstel regelt dat in de toekomst de verkoper altijd moet overgaan tot reparatie wanneer de kosten voor vervanging gelijk zijn aan of hoger zijn dan de kosten voor reparatie. Hierdoor kan de consument alleen kiezen voor vervanging als remedie wanneer dit goedkoper is dan reparatie.
Het voorstel introduceert hiernaast een reparatieverplichting voor producenten van bepaalde goederen zoals wasmachines, vaatwassers, ijskasten en stofzuigers. Consumenten moeten gebreken van deze goederen na afloop van de wettelijke garantietijd kunnen laten herstellen. De producenten van deze goederen mogen de reparatie kosteloos of tegen betaling uitvoeren. Een uitzondering op deze verplichting is mogelijk in het geval dat reparatie technisch onhaalbaar is. Indien verkopers verplicht zijn de bepaalde goederen te repareren, dienen zij de consument op de hoogte te stellen van deze verplichting en informatie te verstrekken over de reparatiediensten.
Het voorstel introduceert een verplichting voor reparateurs om standaardinformatie over reparatiediensten te verstrekken via een Europees reparatie-informatieformulier. Op deze manier moeten consumenten in staat worden gesteld om reparatiediensten te kunnen beoordelen en te vergelijken. Consumenten kunnen het formulier onder andere raadplegen voor een overzicht van reparatievoorwaarden of voor het vergelijken van diensten. Niet-verplichte reparateurs hoeven het formulier niet te verstrekken wanneer ze geen reparatie uitvoeren om onnodige lasten te voorkomen. Het formulier zou tevens de naleving van wettelijke informatieverplichtingen richting de consument voor kleine reparateurs moeten vergemakkelijken.
Hiernaast worden EU-lidstaten door het voorstel verplicht een onlineplatform te creëren, gericht op het verbinden van consumenten en reparateurs. Het platform moet specifieke toepassingen bevatten, zoals zoekfuncties voor reparatiediensten, regelmatige informatie-updates voor reparateurs en de mogelijkheid voor consumenten om het Europees reparatie-informatieformulier aan te vragen. Middels keurmerken op het platform zullen reparateurs die aan bepaalde kwaliteitsnormen voldoen worden uitgelicht. Registratie op dit platform zal vrijwillig zijn voor de reparateurs.
Het nieuwe voorstel doet een stap in de goede richting als het gaat over het vergemakkelijken voor consumenten om hun goederen te laten repareren. Echter heerst er onzekerheid over de impact, aangezien de reparatieverplichting enkel geldt wanneer de reparatiekosten lager zijn dan vervangingskosten. Hiernaast kan een verkoper reparatie weigeren als dit technisch niet haalbaar is, ook als deze verplicht is tot reparatie buiten haar aansprakelijkheid. De vraag rijst dan ook wie verantwoordelijk zou moeten zijn voor het vaststellen of de reparatie van een product duurder dan vervanging is of technisch onuitvoerbaar is. Al met al, de goedkeuring van het ‘recht op reparatie’ in de EU legt een basis voor een duurzamere consumptiecultuur, maar de impact van de nieuwe regels zal echter in de loop der tijd moeten blijken.
