Na successen met kaskrakers zoals Pulp Fiction, Reservoir Dogs, Inglourious Basterds en zijn meest recente Django Unchained, loopt succesregisseur Quentin Tarantino klaarblijkelijk nog altijd over van inspiratie. Tarantino kreeg echter een grote tegenslag te verwerken bij de realisatie van zijn nieuwste project, een Western getiteld ‘The Hateful Eight’. Aan het begin van dit jaar vond de regisseur het script namelijk tot zijn schrik terug op het internet, waar het voor iedereen publiekelijk toegankelijk was.
Ontsteld van de slechtheid van de 6 intimi aan wie Tarantino het script ter beschikking had gesteld, gaf hij het project direct op. De tweede stap die de regisseur in al zijn woede nam is wellicht opmerkelijker: hij klaagde het New Yorkse media- en roddelblog Gawker aan wegens auteursrechtinbreuk, nu deze website een hyperlink naar het elders gelekte script had gepubliceerd. De omstandigheden van deze casus lijken daarmee verdacht veel op de zaak Sanoma/Geenstijl die in Nederland de gemoederen al een tijdje bezig houdt.
Inbreuk?
Het is interessant om te beoordelen of Tarantino – naar Nederlands recht – een kans maakt om Gawker op grond van auteursrechtinbreuk aan te pakken. Het staat ten eerste buiten kijf dat degene die het script heeft gelekt en dit heeft geüpload een openbaarmakingshandeling heeft verricht die aan de rechthebbende (Tarantino) is voorbehouden. Onduidelijk is echter of Tarantino ook op jacht is naar deze persoon, voor zover ik weet is hij slechts een rechtszaak tegen Gawker gestart.
Wat Gawker betreft ligt de zaak gecompliceerder. Is het plaatsen van een hyperlink naar elders onrechtmatig openbaar gemaakt materiaal een openbaarmakingshandeling waar Tarantino zich tegen kan verzetten? In Sanoma/Geenstijl oordeelt het Hof Amsterdam dat dit niet het geval is, maar dat het linken naar zonder toestemming openbaargemaakte foto’s wel een onrechtmatige daad kan opleveren.
Svensson/Retriever Sverige
Op een hoger niveau oordeelde het Hof van Justitie van de Europese Unie in de spraakmakende zaak Svensson/Retriever Sverige (kort gezegd) dat het linken naar materiaal dat reeds voor alle internetgebruikers beschikbaar is geen zelfstandige openbaarmaking oplevert. Nu het materiaal reeds beschikbaar was voor iedere internetter, wordt door de verspreiding van de hyperlink immers geen ‘nieuw publiek’ bereikt. Daarmee is de plaatsing van de hyperlink in dat geval auteursrechtelijk dus ook niet relevant.
Betekent dit dan dat een hyperlink naar illegale content altijd is toegestaan? Het Hof van Justitie geeft niet direct een antwoord op deze vraag, al lijkt dat tussen de regels wel teruggelezen te kunnen worden. Het criterium van ‘nieuw publiek’ wordt namelijk gedefinieerd als ‘een publiek dat door de houders van het auteursrecht niet in aanmerking werd genomen toen zij toestemming verleenden voor de oorspronkelijk mededeling aan het publiek’. Nu Tarantino überhaupt geen toestemming voor openbaarmaking heeft gegeven, lijkt het evident dat Gawker met haar hyperlink een ‘nieuw publiek’ bereikt en derhalve auteursrechtinbreuk pleegt. Het ‘publiek’-criterium lijkt daarmee te zijn verworden tot een subjectief criterium dat afhangt van de intenties van de auteur, te weten het publiek dat deze in acht heeft genomen bij zijn eerste openbaarmaking.
Overigens heeft Geenstijl al aangegeven in cassatie te gaan tegen de uitspraak van het Hof Amsterdam, nu zij het linken naar auteursrechtelijk beschermde werken ook niet onrechtmatig acht. Het is echter de vraag of de Svensson-zaak hen gaat helpen in deze kwestie; eerlijk gezegd denk ik dat deze uitspraak van het Hof van Justitie in het voordeel van Sanoma zal worden uitgelegd.
Conclusie
Terug naar Tarantino. Het lijkt erop dat uit Svensson/Retriever Sverige volgt dat de regisseur zich naar Nederlands recht kan verzetten tegen de hyperlink van Gawker, al lijkt dit vechten tegen de bierkaai. De omstandigheid die de advocaat van Tarantino nog aanhaalt, namelijk dat de blogpost vermeldt dat het script ‘hier’ vindbaar is, als in op de website van Gawker zelf en niet op een externe locatie, doet naar Nederlands recht niet aan deze beoordeling af. Het Hof van Justitie oordeelde namelijk dat de wijze van tonen van het werk na klikken op een hyperlink niet relevant is voor het beoordelen van eventuele auteursrechtinbreuk.
Deze beoordeling kan naar Californisch recht echter anders uitvallen. Ik ben dan ook benieuwd wat daar de uitkomst van deze zaak zal zijn, al is het de vraag of de rechter überhaupt tot een uitspraak komt. Gawker heeft de rechtbank namelijk een ‘motion to dismiss’ gestuurd teneinde de zaak niet in behandeling te nemen, nu er volgens hen geen sprake is van enige vorm van auteursrechtinbreuk. In andere, vergelijkbare zaken heeft een Amerikaanse rechter eerder al de mogelijkheid van directe auteursrechtinbreuk in dergelijke gevallen uitgesloten, al wordt de mogelijkheid dat er sprake is van ‘secundaire auteursrechtinbreuk’ opengehouden. Wordt in ieder geval vervolgd – wie weet zijn de perikelen rondom The Hateful Eight op zich al voldoende voor een nieuw juweeltje van de hand van Tarantino.
