Het is algemeen bekend dat grote internetdiensten als Facebook verkiezingsuitslagen kunnen beïnvloeden. Doordat informatie die door een dergelijke internetdienst stroomt kan worden beperkt of juist worden verstrekt door de dienstverlener, kan het immers zijn dat een bepaalde politieke partij meer of juist minder aandacht krijgt dan de andere. Ook is algemeen bekend dat er wel eens nepnieuws wordt verspreid via kanalen als Facebook.
Dit laatste is op zich niet erg: vaak zijn het immers onschuldige berichtjes met ‘incredible stories’ over eeuwige jeugden, het leren van 13 talen, et cetera. Indien de berichten echter meer politiek van aard zijn, verliezen zij hun onschuld, aangezien zij in dat geval daadwerkelijk zeer grote gevolgen kunnen hebben. Voor Facebook was het derhalve taak om deze nepnieuwsberichten zo veel mogelijk te weren uit haar dienst. Hierop heeft zij een filter ontwikkeld, en dat is alleen maar aan te moedigen: Facebook dient haar politieke onafhankelijkheid immers zo veel mogelijk waarborgen, en het is goed dat zij daar werk in heeft gestoken. Later heeft Facebook echter besloten de filter niet in gebruik te nemen.
Waarom? Het antwoord is mijns inziens behoorlijk tenenkrommend: na hoog overleg op het kantoor van Facebook, is naar verluidt besloten dat het voorkomen van nepnieuws in je ‘news feed’ te veel in het nadeel zou werken van ‘right-wing news sites’. Naar verluidt schijnt er aan de rechterkant van het politieke spectrum meer gebruik gemaakt te worden van nepnieuws (waarbij moet worden opgemerkt dat het gaat om Amerikaans nieuws), wat maakt dat het filteren van deze berichten zou bewerkstelligen dat er minder ‘rechts’ nieuws is, wat het ‘linker kamp’ dan weer te veel ten goede zou komen. Er wordt nu zelfs beweerd dat het bovenstaande mede heeft bijgedragen aan Trump’s overwinning ..
Nieuwssite Gizmodo besloot hierop vragen te stellen aan Facebook. Facebook ontkende echter volledig:
“We did not build and withhold any News Feed changes based on their potential impact on any one political party. We always work to make News Feed more meaningful and informative, and that includes examining the quality and accuracy of items shared, such as clickbait, spam and hoaxes. Mark himself said, “I want to do everything I can to make sure our teams uphold the integrity of our products.” This includes continuously reviewing updates to make sure we are not exhibiting unconscious bias.”
De paradox van het bovenstaande is dat Facebook in haar pogingen om onafhankelijk te zijn, per definitie het tegenovergestelde bewerkstelligt. Het filteren van nepnieuws is daarbij uiteraard een nobele maatregel, maar zou te veel ten goede komen aan de linkerkant van het politieke spectrum, en de reactie erop – het niet in gebruik nemen van de filter – heeft dan weer als gevolg dat de rechterkant van het politieke spectrum hierbij voordeel behaalt. Facebook kan dus niet veel goed doen op het moment. Best een zorgwekkende gedachte, als je het mij vraagt.
Overigens past dit in de lijn van de ontwikkelingen bij online dienstverleners die al jaren gaande is. Zij worden zo groot dat zij steeds machtiger worden en meer en meer als instituties gaan fungeren, en daarbij horen grote verantwoordelijkheden, alleen hebben zij veel moeite om hier mee om te gaan. Zij veranderen daarbij steeds meer van neutrale tussenpersoon naar entiteiten die actief dienen in te grijpen om data die door hun dienst vloeit op een goede, correcte, rechtmatige en nu dus ook politiek onafhankelijke manier te laten verlopen.
