In Los Angeles is vorige week een nieuwe koffiezaak genaamd ‘Dumb Starbucks’ geopend. De koffiewinkel verkoopt diverse soorten ‘Dumb’ koffie, zoals de ‘Dumb white chocolate’, en ‘Dumb’ muziek. De winkel gebruikt ook het welbekende Starbucks logo en heeft daaraan het woord ‘Dumb’ toegevoegd:
De FAQ van Dumb Starbucks vermeldt dat de winkel op geen enkele manier gelieerd is aan Starbucks. “We are simply using their name and logo for marketing purposes”. De eigenaar van Dumb Starbucks, de Amerikaanse komiek Nathan Fielder, heeft verklaard dat hij de winkel als set zal gebruiken voor zijn comedyshow Nathan For You.
Fielder heeft het woord ‘dumb’ toegevoegd aan het Starbucks logo, om zo onder de Amerikaanse parodie-exceptie te kunnen vallen. In de Verenigde Staten kan een parodie onder omstandigheden op basis van het “fair use” principe zijn toegestaan. “By adding the word ‘dumb’, we are technically “making fun” of Starbucks, which allows us to use their trademarks under a law known as ‘fair use’.”, aldus FAQ van Dumb Starbucks.
Ook in de Nederlandse rechtspraak is aangenomen dat een parodie in merkenrechtelijke zin een ‘geldige reden’ kan opleveren, waardoor het gebruik van een merk onder omstandigheden is toegestaan. Hierbij spelen de humoristische bedoeling, het ontbreken van concurrentiemotieven, de bewaarde afstand tot de merken en het ontbreken van verwarringsgevaar een rol.
Daarnaast kent de Nederlandse Auteurswet in artikel 18b een parodie-exceptie. Op grond van die bepaling wordt geen inbreuk gemaakt op auteursrechten als het gaat om een parodie, mits deze parodie in overeenstemming is met hetgeen naar de regels van het maatschappelijk verkeer redelijkerwijs geoorloofd is. Zo kan een parodie met een humoristische bedoeling en zonder concurrentiebedoelingen onder omstandigheden zijn toegestaan.
Aangezien er met Dumb Starbucks geen commercieel doel wordt nagestreefd en Fielder enkel een humoristische bedoeling heeft, kan Starbucks waarschijnlijk niet optreden tegen de Dumb Starbucks.
