Niet alleen sportieve prestaties van ‘onze’ olympiërs houden Nederland tijdens deze Spelen bezig. Ook hun escapades en – met name – de gevolgen daarvan worden nauwlettend gevolgd. Dat bleek afgelopen vrijdag wel, toen de rechtszaal van zittingsplaats Arnhem te klein bleek voor het publiek dat daar een glimp van turner Yuri van Gelder probeerde op te vangen. Zoals bekend werd hij wegens nachtelijke uitspattingen en het missen van een training door het NOC*NSF uit de ringenfinale gehaald.
Een deceptie voor de sporter, die zich niet met het oordeel kon verenigen en een kort geding aanspande. Van Gelder verzocht de rechter daarin om het NOC*NSF te bevelen alsnog alles in het werk te stellen om hem de finale te laten turnen. In een juridische strijd, via een livestream integraal te volgen, werden alle details van de bewuste avond/nacht besproken. Vanwege de spoedeisendheid velde de rechter zijn oordeel vrijdagmiddag al: hij wees de vorderingen van Yuri af. Op de motivering van zijn beslissing moesten we nog even wachten: die is vandaag gepubliceerd. De voorzieningenrechter is er goed voor gaan zitten en stelt met een smeuïg vonnis niet teleur.
Waar het om gaat
De kern van het geschil vormt de atletenovereenkomst die iedere olympische sporter met het NOC*NSF heeft gesloten. Daarin is onder meer opgenomen dat olympiërs zich moeten “inspannen om maximale sportieve prestaties te leveren en daartoe volledig en toegewijd en met optimale sportieve inzet uitvoering te geven aan het trainings- en wedstrijdprogramma.” De sporters zijn daarnaast verplicht zich te gedragen zoals van “een goed lid van TeamNL mag worden verwacht”. Als deze nogal vage normen worden geschonden mag NOC*NSF zware sancties opleggen, waarvan uitsluiting van deelname aan de Olympische Spelen er één is.
Vanwege de contractuele basis van de beslissing het sportkoepel is de rol van de rechter in deze zaak beperkt. Hij mag slechts beoordelen of van Gelder de atletenovereenkomst heeft geschonden en – als dat het geval is – of het NOC*NSF Yuri in redelijkheid naar huis had mogen sturen. Alleen als de rechter de genomen maatregelen naar maatschaven van redelijkheid onaanvaardbaar acht, kan hij ingrijpen. Dat is een hoge drempel.
“Doorzakken” geen schending atletenovereenkomst
Het grootste deel van de zitting ging over de vraag wat er nu precies is gebeurd in de nacht van 6 op 7 augustus. Yuri zei dat hij in het Holland Heineken House “vier of vijf” biertjes heeft gedronken en daarna naar een club is gegaan waar hij verder niets meer heeft gehad. Daartegenover staat de verklaring van de coach van van Gelder, die van drie andere sporters en een trainer/coach hoorde dat van Gelder ‘s ochtends op onsamenhangende wijze vertelde dat hij in de club Desperado’s ‘gesponsord’ kreeg. Deze verklaring ontkracht van Gelder niet voldoende, noch levert hij bewijs van zijn eigen stellingen. De rechter acht het daarom aannemelijk dat van Gelder, in zijn woorden, “na het verlaten van HHH nog aanmerkelijk meer heeft gedronken en die nacht behoorlijk is doorgezakt.”
Opmerkelijk is dat de rechter in dit gedrag van de turner op zich geen schending van het contract ziet. Omdat het NOC*NSF na contractbreuk vergaande maatregelen mag nemen, mag bij het definiëren van de verplichtingen van de sporters een bepaalde mate van zorgvuldigheid verwacht worden. Uit de atletenovereenkomst volgt niet duidelijk welk gedrag precies niet wordt geaccepteerd en dus vindt de rechter het verlaten van het Olympisch dorp en het drinken van alcohol an sich geen schending van het contract. NOC*NSF krijgt hier een tik op de vingers, die echter niet fataal is.
Uitsluiting toch niet onrechtmatig
De voorzieningenrechter komt namelijk toch tot de conclusie dat NOC*NSF de turner gezien de omstandigheden naar huis heeft mogen sturen.
Het niet verschijnen op de training vindt de rechter bijvoorbeeld een “tamelijk ernstige contractuele tekortkoming”. Het feit dat van Gelder tot 05.08u tot 15.00u in zijn bed lag, en daar “klaarblijkelijk een roes lag uit te slapen” vindt de rechter niet passen bij de discipline die van een topsporter mag worden verwacht. Daarbij telt de rechter op dat van Gelder een nacht heeft doorgezakt en aanwijzingen en waarschuwingen van zijn coach heeft genegeerd. Relevant is verder dat het van Gelder niet vrij stond om zijn doen en laten zelf te bepalen: om aanspraak te maken op de mogelijkheden en faciliteiten die het NOC*NSF biedt, moet van Gelder nu eenmaal bepaalde verplichtingen naleven.
Deze tekortkomingen van de turner, samen met onder meer het feit dat van Gelder zijn fouten niet erkent, het belang van overige TeamNL’ers bij handhavend optreden door NOC*NSF en de vertrouwensbreuk met de coach van van Gelder, leiden tot het eindoordeel van de rechter: NOC*NSF mocht van Gelder in redelijkheid naar huis sturen.
Het is overigens van belang om op te merken dat de rechter daarmee niet zegt dat NOC*NSF de juiste keuze heeft gemaakt: hij vindt alleen dat de beslissing naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid niet onaanvaardbaar is. Zo had een ander, aldus de voorzieningenrechter, ook heel goed tot een andere beslissing dan het NOC*NSF kunnen komen, met (voor velen) minder teleurstellende gevolgen.
In deze overweging ten overvloede laat de rechter in mijn ogen doorschemeren dat ook hij Yuri het liefst in de ringenfinale had zien turnen. Helaas moest hij zich beperken tot een marginale toetsing van het besluit van NOC*NSF en kon hij daar niets aan veranderen. Zo kent de Yuri-gate uiteindelijk alleen maar verliezers.
Het hele vonnis is hier te lezen.
