Het zal u waarschijnlijk niet zijn ontgaan: Facebook gaat haar voorwaarden aanpassen. De bedoeling was dat deze nieuwe voorwaarden op 1 januari 2015 van kracht zouden worden maar de invoering is door Facebook uitgesteld tot 30 januari 2015.
De nieuwe voorwaarden hebben geleid tot veel onduidelijkheid. In deze blog zal ik proberen een aantal van die onduidelijkheden weg te nemen.
1. Facebook wordt eigenaar van mijn content waaronder mijn foto’s en video’s.
Onjuist. Zowel de oude als nieuwe voorwaarden vermelden duidelijk dat je eigenaar bent van alle content die je plaatst. Er worden geen rechten overgedragen (hetgeen ook niet kan via algemene voorwaarden). Wel verkrijgt Facebook het recht om jouw content te gebruiken.
2. Het recht van Facebook om mijn content commercieel te gebruiken is nieuw.
Onjuist. Ook de huidige voorwaarden bevatten al een non-exclusive, transferable, sub-licensable, royalty free, worldwide license om content waarop intellectuele eigendomsrechten rusten te gebruiken. Er verandert wat dat betreft niets. Op basis van deze bepaling zou Facebook bijvoorbeeld foto’s van jou kunnen verstrekken aan derden voor commerciële doeleinden. Of dat ook is toegestaan, komt later ter sprake.
De huidige voorwaarden bevatten ook al een bepaling omtrent zogenaamde social ads. Je geeft Facebook toestemming om je naam, profielfoto, content en informatie te gebruiken in combinatie met commerciële gesponsorde of gerelateerde content. Concreet betekent dit dat bedrijven Facebook betalen om bij hun advertenties jouw naam, profielfoto, content en informatie te plaatsen. Dat kan er dan zo uit zien:
Zowel de oude als nieuwe voorwaarden vermelden i) dat ze rekening houden met het publiek aan wie je content en informatie hebt opengesteld (bijv. vrienden of vrienden van vrienden) en ii) dat content en informatie niet wordt verstrekt aan adverteerders zonder jouw toestemming.
3. Facebook mag mijn content niet gebruiken als ik een statement plaats.
Onjuist. De laatste tijd komen er statements voorbij die je zouden beschermen tegen de nieuwe voorwaarden. Je zou een dergelijk statement moeten plaatsen omdat Facebook anders je gegevens kan gebruiken. Een voorbeeld van een dergelijk statement is:
Juridisch gezien is een dergelijk statement volstrekt zinloos. Óf Facebook mag je content gebruiken op basis van haar voorwaarden óf zij mag dat niet. Een statement verandert daar helemaal niets aan. Dat het gaat om een onzinnig statement blijkt verder uit de daarin opgenomen verwijzingen naar wetgeving. Het Wetboek voor intellectuele eigendom bestaat niet, met UCC 1-308 wordt waarschijnlijk artikel 1 subsectie 308 van de Amerikaanse Uniform Commercial Code bedoeld en het Statuut van Rome is het oprichtingsstatuut van het Internationaal Strafhof.
Het plaatsen van dit statement dient dus geen doel, tenzij je graag je vrienden irriteert.
Uit het bovenstaande blijkt dat er op de genoemde punten niet veel verandert in de nieuwe voorwaarden. Ook op basis van de huidige voorwaarden kan Facebook content commercieel gebruiken. Is deze ophef dan helemaal voor niets? Dat zou ik niet willen zeggen. Het is goed dat er aandacht is voor de wijze waarop Facebook met content van gebruikers omgaat. Dat zij in haar voorwaarden vermeldt dat zij die content voor allerlei commerciële doeleinden mag gebruiken, betekent niet dat dit ook wettelijk is toegestaan. Bovendien wordt uit de nieuwe Data Use Policy duidelijk dat Facebook nog meer persoonsgegevens gaat verzamelen die zij via nog meer kanalen heeft verkregen. Reden te meer om kritisch te zijn.
In beginsel geldt dat je in algemene voorwaarden afspraken kunt maken over het gebruik van content. Facebook verkrijgt dan een licentie om jouw content te gebruiken. Een onderdeel van die licentie betreft echter ook het gebruik van je naam en je profielfoto. Dit gebruik kwalificeert in Nederland als een verwerking van persoonsgegevens in de zin van de Wet bescherming persoonsgegevens (“Wbp”). Deze wet bepaalt, onder meer, dat persoonsgegevens alleen verwerkt mogen worden als daar een wettelijke grondslag voor bestaat. Die wettelijke grondslagen zijn limitatief in de Wbp opgesomd.
Voor het gebruik van persoonsgegevens in commerciële uitingen, komen de grondslagen ‘toestemming’ of ’gerechtvaardigd belang’ in aanmerking. Volgens de Wbp moet toestemming
vrij, specifiek en op informatie berustend zijn. Dat betekent dat toestemming niet in algemene voorwaarden verstopt mag zitten. De licentie op het gebruik van persoonsgegevens die in de algemene voorwaarden van Facebook is opgenomen, geldt dus niet als toestemming in de zin van de Wbp.
Voor het gebruik van persoonsgegevens blijft daarmee alleen de grondslag ‘gerechtvaardigd belang’ over. Om te bepalen of Facebook een gerechtvaardigd belang heeft zal een belangenafweging moeten plaatsvinden. Het bedrijfsbelang van Facebook om die gegevens te gebruiken moet zwaarder wegen dan het privacybelang van het lid van Facebook wiens gegevens worden gebruikt.
Op welke wijze een dergelijke belangenafweging moet plaatsvinden, wordt uiteengezet in een Opinie van de Artikel 29 Werkgroep (organisatie van alle Europese privacy toezichthouders waaronder ook het Nederlandse College Bescherming Persoonsgegevens (“CBP”)). Zie over de inhoud van deze Opinie deze eerdere blog.
Er zijn dus grenzen aan hetgeen Facebook commercieel kan doen met jouw persoonsgegevens. Waar precies de grens ligt, is afhankelijk van hetgeen Facebook precies gaat doen met de gegevens.
Waarschijnlijk krijgen we binnenkort te horen hoe het CBP denkt over de rechten die Facebook zichzelf toekent. Het CBP is vanwege de ophef omtrent de nieuwe voorwaarden namelijk een onderzoek gestart. Hopelijk wordt ook meer in het algemeen gekeken wat er nu precies wordt verzameld aan persoonsgegevens en op welke wijze deze gegevens worden gebruikt.
