Eén van de meest gedurfde stellingen in het debat over de toekomst van het auteursrecht tijdens de laatste Kamercommissie voor justitie van afgelopen donderdag, was die van Philips. Het technologiebedrijf beweerde afgezien te hebben van de ontwikkeling van de iPod vanwege mogelijke auteursrechtelijke heffingen waarmee het apparaat zou worden belast. Met andere woorden, Nederland had de bakermat van de coole Apple uitvinding kunnen zijn, als wij maar geen heffingen-systeem hadden.
Philips doelde op de thuiskopieheffing die in 24 van de 27 Europese lidstaten geldt. De heffing betekent feitelijk dat het auteursrechtelijke verbodsrecht, het reproductierecht, wordt omgezet in een vergoedingsrecht. Heffingen op MP3-spelers kennen wij in Nederland niet. Juridisch heeft Philips dus niets te vrezen voor een dergelijke heffing. Philips beweerde echter bevreesd te zijn dat de prijs van de Philips iPod dusdanig hoog zou worden dat zij niet meer zou kunnen concurreren met anderen. Dit is een opmerkelijk argument, omdat in Duitsland, waar de heffing wel geldt, veel iPods goedkoper zijn dan in Nederland. Bovendien is de markt voor de iPod niet beperkt tot Europa.
Belangrijker is dat een systeem van thuiskopievergoedingen juist bijdraagt aan de innovatie van producten als de iPod. Als het niet is toegestaan te kopiëren op een iPod, moet degene die dat soort apparaten produceert oppassen. De iPod faciliteert dan immers handelingen die verboden zijn. Fabrikanten van MP3-spelers zouden dan wel eens aansprakelijk gehouden kunnen worden voor de verboden handelingen die worden verricht. In de VS was de betamax videorcecorder van Sony decennia geleden onderwerp van een juridische procedure. Een thuiskopievergoeding betekent echter dat het gebruik van de MP3-speler is toegestaan.
Waarom zou Philips dan pleiten voor afschaffing van de thuiskopievergoeding? De reden is denk ik juist dat Philips de iPod niet heeft ontwikkeld. Philips heeft de afgelopen tien jaar geïnvesteerd in de ontwikkeling van techniek die kopiëren technisch blokkeert, de zogenoemde Digital Rights Management (DRM). Nu alle platenmaatschappijen DRM in de ban hebben gedaan, start Philips een offensief om DRM alsnog geaccepteerd te krijgen. Het bedrijf heeft NRC Handelsblad ondertussen overtuigd. In een hoofdredactioneel van afgelopen vrijdag nam de krant de bewering van Philips klakkeloos over.
“Philips verklaarde dat het de ontwikkeling van de iPod destijds niet doorzette wegens dreigende heffingen.”
Nu maar wachten of de Tweede Kamer het electronicaconcern ook op de blauwe ogen gelooft.
Lees hier het hoofdcommentaar van NRC Handelsblad.
