Alle kredietverstrekkers zijn verplicht om kredieten vanaf 250 euro te registreren bij het Bureau Krediet Registratie (BKR). Het BKR is een kredietregistratiebureau dat van elk persoon met een in Nederland afgesloten krediet een dossier bijhoudt in het Centraal Krediet Informatiesysteem, waarvan BKR bewaarder van is. Als klanten ergens een betalingsachterstand oplopen, volgt een negatieve registratie. Zelfs na het voldoen van een betalingsachterstand blijft een negatieve BKR-registratie nog vijf jaar staan. Gedurende die periode verstrekken banken in veel gevallen geen hypotheek. De enige mogelijkheid die dan bestaat is vaak een stap naar de rechter. Zo ook in onderstaande zaak.
Op rekening betalen bij H&M
H&M biedt haar online klanten de mogelijkheid om aankopen op krediet te doen. Alle artikelen die in de loop van een maand zijn gekocht worden verzameld in één rekening, die de klant de daaropvolgende maand krijgt toegezonden.
Eiser heeft in 2014 online bij H&M kinderkleding gekocht en daarbij gekozen voor de betaaloptie H&M-rekening. In september 2014 is eiser werkloos geworden als gevolg van een collectief ontslag bij zijn werkgever. Meer dan een jaar later, op 8 oktober 2015, heeft eiser een brief van een incassobureau ontvangen in verband met een betalingsachterstand bij H&M. In januari 2016 heeft eiser de achterstand volledig voldaan.
Een negatieve BKR-registratie en een nieuwe woning?
Begin 2017 heeft eiser zijn woning te verkocht en heeft hij onder voorbehoud van financiering een nieuwe woning gekocht. Na contact met de hypotheekverstrekker bleek dat eiser als gevolg van de betalingsachterstand bij H&M een negatieve BKR-registratie had. Een verzoek aan H&M om de notering te verwijdering heeft geen baat. Reden voor eiser om naar de rechter te stappen. Voor de rechter is het vervolgens de vraag of het BKR de negatieve registratie van eiser in het CKI dient te verwijderen.
Proportionaliteit en subsidiariteit
De registratie in het CKI door het BKR is een verwerking van persoonsgegevens waarop de Wet bescherming persoonsgegevens van toepassing is. Dit betekent dat een registratie en de daarmee gepaard gaande inbreuk op de belangen van eiser niet onevenredig mag zijn in verhouding tot het doel van de verwerking (proportionaliteitsbeginsel) en dat het doel waarvoor de persoonsgegevens worden verwerkt niet op een andere, minder nadelige wijze kan worden verwezenlijkt (subsidiariteitsbeginsel).
Belangenafweging
Het voorgaande houdt in dat er een belangenafweging dient plaats te vinden:
“De kredietregistratie van de persoonsgegevens heeft tot doel het bevorderen van een maatschappelijk verantwoorde dienstverlening op financieel gebied, waarbij onder andere wordt beoogd het beperken van krediet en betalingsrisico’s voor deelnemers en het voorkomen van overcreditering en andere problematische schuldsituaties bij de betrokkenen. Het belang van [eiser] bij verwijdering van de registratie, inhoudende dat hij een hypothecaire geldlening voor de door hem onder financieringsvoorbehoud aangekochte woning kan verkrijgen, dient te worden afgewogen tegen het belang van het BKR als de bewaarder om aan bovengenoemde doelstelling bij te dragen.”
Bij die belangenafweging spelen de volgende omstandigheden een rol:
– Op grond van Algemeen Reglement had H&M eiser, als zich een achterstand dreigt voor te doen, tijdig en schriftelijk te waarschuwen dat verder uitstel van betaling zal leiden tot een registratie bij het BKR. Dit wordt de vooraankondiging genoemd. De consument heeft dan nog tijd dit te voorkomen door de achterstand geheel te voldoen. In deze zaak betwiste eiser de vooraankondiging te hebben ontvangen en het BKR kon ook niet bewijzen dat eiser deze wel ontvangen heeft.
– Drie maanden nadat eiser bekend werd met de achterstand heeft eiser de achterstand in zijn geheel voldaan.
– De achterstand betrof een gering bedrag, namelijk ongeveer € 400,00.
– Eiser heeft een nieuwe baan en het gezamenlijk inkomen is ver boven modaal.
– Indien de BKR-registratie niet wordt verwijderd, gaat de aankoop van de nieuwe woning niet door en moet eiser met zijn gezin op zoek naar alternatieve woonruimte, nu de oude woning al verkocht is.
Gelet op het bovenstaande oordeelt de rechter dat de belangen van eiser in dit geval zwaarder wegen: het BKR dient de registratie te verwijderen.
Handelt BKR in strijd met privacywetgeving?
Dat een negatieve BKR-registratie moet voldoen aan de beginselen van proportionaliteit en subsidiariteit is door de Hoge Raad al in 2011 bepaald. Desalniettemin blijkt uit een onderzoek van NRC dat de er de afgelopen twee jaar zeven rechtszaken zijn geweest waarbij rechters oordeelden over het verwijderen van een BKR-registratie op basis van het arrest van de Hoge Raad. Het BKR lijkt haar werk als het aankomt op de privacy dus niet helemaal goed te doen.
