Vorige week groot in het nieuws was de overname van het razend populaire WhatsApp Messenger door Facebook voor het astronomische bedrag van 19 miljard dollar. Het sociale netwerk – dat zelf lijkt te lijden onder een stagnerende groei – hoopt met deze overname een nieuwe kip met de gouden eieren binnengehaald te hebben. Of, zoals Zuckerberg het verwoordt, de gigantische investering is ‘een goede gok’. Waar deze gok precies ligt is mij onduidelijk, nu de berichtendienst reeds 450 miljoen gebruikers bedient en dus best tot de gevestigde orde mag worden gerekend.
Minimaal net zo opvallend als dit nieuws was de bijna ogenblikkelijke stroom van WhatsApp-gebruikers die na het nieuws van de overname hun WhatsApp-account aan de wilgen hingen en aankondigden gebruik te gaan maken van andere berichtendiensten. Deze WhatsApp-concurrenten profiteerden direct van de overname door Facebook; zo mocht het Russische Telegram Messenger afgelopen zaterdag maarliefst 100 nieuwe gebruikers per seconde(!) verwelkomen. De reden: WhatsApp-gebruikers vertrouwen Facebook hun persoonlijke berichten niet toe, bovenop de data die het netwerk al over zijn gebruikers heeft. Uit onderzoek van consumentenprogramma Radar blijkt dat 54% van de WhatsApp-gebruikers zich zorgen maakt over de veiligheid van haar gegevens en berichten nu Facebook deze in handen krijgt.
De vraag is nu: is deze vrees gegrond? Reeds in januari van vorig jaar constateerde de Nederlandse privacytoezichthouder (het CBP) in samenwerking met de Canadese privacywaakhond dat WhatsApp de privacywetgeving niet naleeft. Enkele van de overtredingen zijn reeds beëindigd, maar compliant is de app nog altijd niet. Zo zijn gebruikers verplicht om WhatsApp toegang te geven tot hun volledige adresboek, waardoor de dienst zelfs de telefoonnummers van niet-WhatsApp-gebruikers in haar bezit krijgt. Hiervoor kan de berichtendienst geen beroep doen op één van de vereiste grondslagen van de Wet bescherming persoonsgegevens. Derhalve loopt WhatsApp nog altijd het risico om een dwangsom van het CBP opgelegd te krijgen.
Vreemd dus dat WhatsApp-gebruikers pas na de overname door Facebook een bezwaar lijken te hebben tegen de privacy-schendingen van de app. Een inbreuk op de privacy is oké, maar het moment dat Facebook beschikking lijkt te krijgen over de informatie is voor velen de druppel om zich pas ‘echt’ druk te maken om de bescherming van de persoonlijke levenssfeer. Zelfs de sussende woorden van Zuckerberg waarin hij stelt dat WhatsApp autonoom blijft en de informatie en foto’s uit berichten niet door het medium gebruikt zullen worden kalmeren de WhatsApp-gebruikers niet. Reden dus om over te stappen naar concurrenten als Telegram – een gratis app zonder advertenties. In technologieland duidt een dergelijk model er veelal op dat er geld wordt verdiend met de persoonsgegevens van gebruikers, ook al stelt Telegram in haar privacy policy jouw gegevens nooit door te zullen geven. Hoe dan ook wenst ook Telegram toegang te krijgen tot je volledige adresboek als je de app gaat gebruiken.
Het overstappen naar een andere dienst die je berichten over het internet verzendt lijkt vooralsnog, indien je echt iets om je privacy geeft, een keuze tussen kwaden. Overigens zou Facebook, na de overname van WhatsApp, hoogstwaarschijnlijk nadere toestemming van de gebruikers nodig hebben om de via de berichtendienst verkregen gegevens verder te verwerken en bijvoorbeeld aan een Facebook-profiel te koppelen. Hoe dan ook: wellicht is de terugkeer naar het SMS-tijdperk nog de beste remedie om je berichtenverkeer en adresboek voor zulke internetgiganten te verbergen.
