Gisteren uitte Eurocommissaris Jourová (Justitie) haar ongenoegen over de aanpak van haatberichten op sociale media. Gemaakte afspraken worden nog lang niet nageleefd en de EU zegt nu: geen woorden, maar daden.
Afgelopen mei heeft de Europese Commissie (EC) samen met Facebook, Twitter, YouTube en Microsoft gedragscodes opgesteld die er op toezien dat illegale, online haatberichten worden aangepakt. Het is een reactie op de praktijk van terroristische organisaties, die ook veel actief zijn op sociale media. Zo is bekend dat organisaties als IS en Al Qaida actief volgelingen ronselen op platformen als Twitter en YouTube. Daarnaast noemen de gedragscodes ook het negatieve aspect dat haatberichten hebben: “to them who speak out for freedom, tolerance and non-discrimination in our open societies and [it] has a chilling effect on the democratic discourse on online platforms.”
De afspraken die de bedrijven maakten met de EC stelden hen een aantal verplichtingen zonder daar een sanctie tegenover te stellen. Onder ander werd afgesproken dat de gerapporteerde posts grotendeels binnen 24 uur zouden worden beoordeeld en zo nodig worden verwijderd. Ook zouden de bedrijven gaan zorgen voor getraind personeel en voor een hechtere samenwerking om dit probleem aan te pakken.
Věra Jourová liet gisteren aan de Financial Times weten dat ze not amused is. Uit een onderzoek dat haar team deed blijkt dat slechts 40% van de gerapporteerde gevallen werden beoordeeld binnen 24 uur, en pas meer dan 80% was behandeld na 48 uur. YouTube was volgens het rapport de snelste van de bedrijven, Twitter het langzaamst. In haar reactie zegt Jourová:
“If Facebook, YouTube, Twitter and Microsoft want to convince me and the ministers that the non-legislative approach can work, they will have to act quickly and make a strong effort in the coming months.”
Oftewel, nu aanpoten, of we gaan het door middel van wetgeving proberen.
4 november is het OM van München overigens al een strafrechtelijk onderzoek begonnen naar enkele Facebook-managers, waaronder ook de Facebook-oprichter Mark Zuckerberg. Omdat Facebook berichten waarin wordt gedreigd met geweld of waarin de Holocaust wordt ontkend negeert, deed een Duitse advocaat aangifte. Nu komt hier dus de reactie van de Eurocommissaris bij. Ook op het vlak van haatberichten ontstaat er dus meer druk op sociale media.
Dan door naar vandaag: Twitter komt met een reactie, het laat weten dat ze nauwer samen gaat werken met de andere drie bedrijven om online terroristische content aan banden te leggen. Er moet een database komen met gewelddadige terroristische afbeeldingen, en wervingsfilmpjes en –afbeeldingen die de bedrijven hebben verwijderd van hun platform. Deze reactie komt een dag na de kritiek van de Eurocommissaris en hierdoor lijkt het erop dat de grote tech-bedrijven toch niet geheel ongevoelig zijn voor de toenemende druk uit Europa.
Echter, dit kan je ook anders zien. Deze afspraak van nauwe samenwerking stond immers al sinds mei in de gedragscodes. De vraag rijst dus of de bedrijven de gedragcodes wel serieus nemen, nu ze pas na kritiek ook daadwerkelijk zeggen te gaan handelen naar hun zelf-opgestelde regels.
Gelukkig zijn sociale media niet de enigen die iets doen tegen haatberichten. Vanmiddag nog meldde Europol dat ze in samenwerking met Belgische, Nederlandse, Franse en Roemeense autoriteiten bestanden en teksten met “terroristische en gewelddadig extremistische online content” heeft verwijderd. Je zou het zomaar een dag van winst op terroristische elementen kunnen noemen.
Er komt dus actie tegen online terroristische content, maar sommige partijen hebben daar wel wat aansporing bij nodig. Zoals Jourová zegt: “The last weeks and months have shown that social media companies need to live up tot heir important role and take up their share of responsibility when it comes to phenomena like online radicalisation, illegal hate speech or fake news.” Niet alleen wij zeggen het dus, ook de Eurocommissaris zegt het nu: Kom op sociale media, neem je hedendaagse verantwoordelijkheden. Het is 2016!
Met dank aan Remi van Mansfeld
