Als iemand het over ‘de verleiders’ had, dacht ik altijd direct aan de serie ‘the persuaders’, met Tony Curtis en Roger Moore, een soort James Bond-achtige show over twee mannen in mooie auto’s die misdaden oplossen. Sinds afgelopen maandag denk ik bij ‘de verleiders’ aan vijf wat oudere mannen die van privacyrecht weinig kaas gegeten hebben.
De verleiders zaten bij DWDD om een nieuwe theatershow te promoten. Aan tafel bij Matthijs van Nieuwkerk wezen ze ons (iedereen dus) op de gevaren van de digitale wereld. Het grootste gevaar zat ‘m erin dat er simpelweg geen regels leken te zijn. Elke grotere speler, van staat tot Google, kan, volgens de heren, alles doen in de hedendaagse digidystopie, want er is simpelweg geen adequate privacywetgeving. Zo hoorde ik van één van hen dat we constant getrackt worden door onze smartphones, omdat elke regelgeving ontbreekt.
Het toeval wil nu echter dat locatiegegevens als persoonsgegevens in de zin van de AVG worden gekwalificeerd, wat maakt dat deze ‘gewoon’ van toepassing is. Er moet daarom een grondslag voor de gegevensverwerking zijn en het verzamelen moet beperkt blijven tot wat noodzakelijk is voor het doel waartoe de gegevens verzameld worden, enzovoorts.
Verder zijn de mannen bang dat hun persoonsgegevens, als ze eenmaal ergens terecht zijn gekomen, nooit meer verwijderd zullen worden. De AVG heeft echter het recht op vergetelheid gecodificeerd. Zo moet een verwerkingsverantwoordelijke zonder onredelijke vertraging persoonsgegevens verwijderen als, onder andere, die persoonsgegevens niet langer noodzakelijk zijn voor het doel waartoe ze zijn verzameld of anderszins verwerkt, of als de toestemming waarop de gegevensverwerking berustte wordt ingetrokken. Over het recht om vergeten te worden is eerder ook al geblogd, bijvoorbeeld hier.
De AP berichtte deze maandag nog dat maar 12% van de Nederlanders wel eens hun privacyrechten hebben gebruikt. De verleiders zijn waarschijnlijk nog nooit tot het gebruik daartoe verleid, ik betwijfel dat ze überhaupt weten dat die rechten bestaan. De AP heeft op hun site alle rechten opgesomd, zoals het eerder genoemde recht op vergetelheid, of het recht op informatie.
Zo dient een verwerkingsverantwoordelijke bijvoorbeeld al bij het verkrijgen van de persoonsgegevens zijn/haar contactgegevens te verstrekken, evenals die van zijn/haar functionaris voor gegevensbescherming (FG), de doeleinden van de verwerking en de grondslag daarvan, hoelang de gegevens waarschijnlijk zullen worden opgeslagen, en dient de verwerkingsverantwoordelijke de betrokkene (diegene van wie de gegevens worden verzameld) op de hoogte te stellen van zijn/haar recht op inzage in de verzamelde gegevens, en het recht een klacht in te dienen bij de AP.
De angst die naar voren kwam over losgeslagen algoritmes die alle controle voorbij zijn, is ook (deels) onterecht: de AVG heeft een verbod op besluiten die uitsluitend door algoritmes of andere automatische verwerkingen tot stand komen, opgenomen.
De verleiders sloten af met een stukje uit hun voorstelling: we denken dat we de controle hebben over technologie, maar eigenlijk “is ons brein gehackt”. Afgezien van dat er geen gezamenlijk brein is, dat ‘ons’ toebehoort, geloof ik niet dat hun brein écht is gehackt. Dat, echter, in aanloop naar hun tv-optreden, ergens in een hersenkronkel iets mis is gegaan, geloof ik maar al te goed.
Auteur: Jelle van Dijk
