De hoogste Ierse rechterlijke instantie, de Supreme Court, heeft aan het Hof van Justitie gevraagd of examenwerk moet worden beschouwd als persoonsgegevens. De Advocaat-Generaal (“AG”) van het Hof van Justitie heeft in zijn conclusie bepaald dat dergelijke informatie inderdaad moeten worden beschouwd als persoonsgegevens. Het Hof van Justitie neemt de conclusie van de AG mee in haar eindoordeel, maar is niet verplicht om dit op te volgen.
De prejudiciële vragen werden gesteld nadat de Ierse toezichthouder voor de gegevensbescherming (Data Protection Commisisoner, hierna: “DPC”) weigerde om gehoor te geven aan een verzoek tot inzage in de gegevens van een belanghebbende. Nowak, de belanghebbende in kwestie, had bij de DPC een verzoek gedaan tot inzage in schriftelijk examenwerk; Nowak was een aantal keer gezakt voor een examen voor zijn beroepsopleiding en diende vervolgens een verzoek tot inzage in zijn persoonsgegevens in. Volgens de DPC was er echter geen sprake van persoonsgegevens en de instantie nam het verzoek van Nowak verder niet in behandeling. Tegen die beslissing stelde Nowak beroep in bij de Ierse rechter.
Centraal staat de vraag of examenwerk moet worden beschouwd als persoonsgegevens. Aanvullend is de vraag gesteld of eventuele opmerkingen van examinatoren in het examenwerk persoonsgegevens van de examenkandidaat zijn. De Europese Commissie en een aantal lidstaten hebben bij deze procedure schriftelijke opmerkingen ingediend, die de AG heeft meegenomen in zijn conclusie.
Algemene verordening gegevensbescherming
In de inleiding wordt opgemerkt dat de richtlijn gegevensbescherming binnenkort zal worden opgevolgd door de nog niet toepasbare algemene verordening gegevensbescherming, maar dat dit met betrekking tot het begrip persoonsgegevens geen veranderingen met zich zal brengen. “Dat betekent dat de onderhavige prejudiciële verwijzing ook van belang is voor de toekomstige toepassing van het Unierecht inzake gegevensbescherming.”
Examen
De AG overwoog dat examenwerk niet alleen gegevens bevat die betrekking hebben op de beantwoording van bepaalde vragen, maar het verbindt deze gegevens ook aan de persoon als examenkandidaat die het werk opstelt. Het werk legt vast dat de betrokken persoon aan een bepaald examen heeft deelgenomen en welk resultaat hij daarbij heeft behaald. Dat dat resultaat verband houdt met de persoon, zou tevens blijken uit het feit dat examenkandidaten de belangrijkste examenuitslagen over het algemeen in hun CV vermelden. Volgens de AG is voor de kwalificatie van het examenwerk als belichaming van persoonsgegevens niet van belang of eigen antwoorden moeten worden geformuleerd of dat volgens multiple choice een keuze uit verschillende antwoorden moet worden gemaakt. Ook overweegt de AG dat een examen, anders dan een representatieve enquête, niet tot doel heeft gegevens te verzamelen die losstaan van de persoon. De conclusie volgt dat examenwerk een bundel van persoonsgegevens vormt.
“24. (…) Ieder examen is erop gericht een beeld te verkrijgen van de hoogstpersoonlijke en individuele prestatie van de examenkandidaat. Niet voor niets wordt de ongerechtvaardigde gebruikmaking van externe prestaties bij examens als poging tot fraude streng bestraft.
25. Dat betekent dat in examenwerk informatie over de examenkandidaat tot uitdrukking komt en dit in zoverre een bundel van persoonsgegevens vormt.”
Ook ging de AG in op het doel van het recht van toegang. Ierland vreesde namelijk dat de examenkandidaat met het recht op toegang ook recht op rectificatie en correctie van onjuiste examenantwoorden zou verlangen. Gezien het doel van de gegevensverwerking, een beeld verkrijgen van de kennis en vaardigheden van de examenkandidaat op het tijdstip van het examen, kan een belanghebbende geen rectificatie krijgen van de gegeven antwoorden. Een rectificatie zou slechts in aanmerking komen indien zou blijken dat het examenwerk de door de kandidaat verrichte prestatie onjuist of onvolledig documenteert, zoals wanneer het examenwerk van een andere examenkandidaat aan de betrokken persoon zou zijn gekoppeld of wanneer delen van het examenwerk zijn verdwenen, aldus de AG.
Opmerkingen examinator in het werk
Omdat het vermelde recht op rectificatie, uitwissing of afscherming van onjuiste gegevens ook betrekking kan hebben op de opmerkingen van de examinator wordt daar ook nog op ingegaan. De AG overweegt dat het niet noodzakelijk is dat een examinator bij het corrigeren van examenwerk weet wie het examen heeft afgelegd. Integendeel, bij tal van schriftelijke examens wordt, zoals in de situatie die ten grondslag ligt aan het hoofdgeding, juist ervoor gezorgd dat de examinatoren niet op de hoogte zijn van de identiteit van de deelnemers om belangenconflicten en vooringenomenheid uit te sluiten. Hun opmerkingen hebben dan ook in eerste instantie geen betrekking op de examenkandidaat als persoon. Desalniettemin strekken dergelijke opmerkingen ertoe de examenprestatie te beoordelen en hebben zij in zoverre indirect betrekking op de examenkandidaat. De organisatie achter het examen kan de kandidaat ook zonder problemen identificeren en een verband leggen tussen hem en de opmerkingen van de examinator zodra deze het gecorrigeerde examenwerk aan de organisatie heeft teruggegeven. De AG komt tot de conclusie dat er een nauw verband bestaat tussen het examenwerk en de daarop vermelde opmerkingen, zodat ook die opmerkingen als persoonsgegevens van de examenkandidaat beschouwd moeten worden.
“63. Reeds op grond van dit nauwe verband tussen het examenwerk en de daarop vermelde opmerkingen van de examinator moeten ook die opmerkingen worden beschouwd als persoonsgegevens van de examenkandidaat in de zin van artikel 2, onder a), van de richtlijn gegevensbescherming.”
Op grond van het voorgaande geeft de AG het Hof van Justitie in overweging dat zowel het met de hand geschreven examenwerk als de eventueel daarop vermelde opmerkingen van examinatoren als persoonsgegevens dienen te worden beschouwd. Als gezegd, het is aan het Hof zelf of zij deze conclusie opvolgt. Wanneer het Hof uitspraak heeft gedaan, doen wij daarvan uiteraard verslag!
