Afgelopen vrijdag vond de voorjaarsvergadering van de Vereniging voor Gezondheidsrecht plaats in Utrecht. Mooie opkomst, meer dan 300 mensen.
Het thema was big data en zorg, aan de hand van 4 thema’s, 7 pre-adviezen en 4 co-referenten werden verschillende invalshoeken belicht. Ieder thema is ook in het tijdschrift ZIP (Zorg en recht In de Praktijk) van commentaar voorzien, onder andere door onze Menno Weij. Corette Ploem merkte terecht op dat, ondanks de thematiek, een rode draad en/of samenhang ontbrak. De dag was niettemin bijzonder interessant met vele korte lezingen, Jaap Sijmons als uitstekende dagvoorzitter en uitmuntend georganiseerd door Rineke van Baal.
Een bijzondere typering van de ethicus Annelien Bredenoord vond ik recht als gestolde moraal. Aan het eind van de dag mocht ik in een lezing ingaan op wat er in de toekomst zoal mogelijk is. Mooie thematiek, waarbij ik onder andere inging op monitoren bloedwaarden, slimme toiletpotten, val detectiesystemen voor zorg op afstand, social media analyse met het oog op medische adviezen, verzekeringen die blessures aan knieën slechts deels vergoeden als uit de loop-app blijkt dat er regelmatig hardgelopen wordt, slimme tandenborstels die berichtjes sturen als er te weinig gepoetst wordt, etc. Omdat ik zelf erkend slecht toekomst voorspeller ben, maakte ik gebruik van inzichten van anderen, zoals in maart 2017 verschenen stuk van Dicke & Helbing:
Hij had darmkanker gehad, tot 2022 een terminale ziekte. In het begin, blij om weer te leven, verwelkomde hij elke ademteug, iedere nieuwe beweging die zijn lichaam kon maken.
Deze periode van verbazing en dankbaarheid duurde ongeveer een half jaar. Daarna besefte hij dat de samenleving drastisch was veranderd in de afgelopen twintig jaar. Hij kon niet geloven dat al zijn opmerkingen, uitwerpselen, surfgedrag, aankopen, interacties, energieverbruik, zijn spuug na het tandenpoetsen – letterlijk alles – werden gecontroleerd en geanalyseerd om meteen deel uit te maken van zijn SocialCitizenScore.
Hij werd gevonden in de badkamer, waar hij had geprobeerd het chipje met zijn identificatiecode met een stanleymes uit zijn rechterarm te snijden.
Wat bij sombere scenarios zoals deze in het achterhoofd moet worden gehouden, of eigenlijk bij technische ontwikkelingen in het algemeen zijn drie vragen:
1. Wat kan (technisch)
2. Wat is wenselijk (ethiek)
3. Wat is toelaatbaar (juridisch)
Er zijn op basis daarvan grofweg drie ‘smaken’:
I. Wit: kan, toelaatbaar, wenselijk
II. Grijs: kan, toelaatbaar, maar wenselijk?
III. Zwart: kan en niet toelaatbaar
Tijdens de dag kwam regelmatig voorbij dat juristen als lastposten, innovatieremmers veelal ontweken werden, of op een (te) laat moment betrokken. Van een data analist leerde ik de mooie metafoor om de negatieve kijk op juristen als remmers te pareren. Je kan alleen heel hard rijden, als je goede remmen hebt.
