Door een recente uitspraak van de rechtbank Den Haag wordt het auteursrecht op slogans weer eens onder de aandacht gebracht. Tijd om ons geheugen op te frissen.
Auteursrecht op slogans
Een slogans komt niet zomaar voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking. Om auteursrecht op je slagzin te krijgen, moet deze namelijk gekwalificeerd kunnen worden als een ‘werk’. De zin dient origineel te zijn en de bedenker moet bepaalde vrije creatieve keuzes maken bij de totstandkoming ervan. Een bekend voorbeeld van een slogan die wel beschermd is, is ‘Echt, je proeft ‘t’ van het Echte Bakkersgilde. Als de leus beschermd is, dan kan bij het letterlijk overnemen ervan sprake zijn van een inbreuk. Het is alleen niet altijd even duidelijk wanneer er sprake is van auteursrecht op een slogan en inbreuk daarop. Is de slogan te algemeen, zoals bij ‘Drie Dwaze Dagen’, dan gaat de bescherming niet op. Wel is gebleken dat wanneer een slagzin langer is, er sneller wordt aangenomen dat er sprake is van originaliteit en dus auteursrechtelijke bescherming.
Slogans hockeymerk Grays
In de zaak die voorlag bij de rechtbank Den Haag oordeelde de rechter over een geschil tussen Prime Sportsgear, de distributeur van het hockeymerk Grays, en de partij die voor Prime onder meer een aantal slogans ontwikkelde. Na opzegging van de overeenkomst door Prime bleef Prime de verzonnen slagzinnen gebruiken. De (anonieme) eiser vorderde vervolgens staking van het gebruik van zijn slagzinnen omdat hij claimde de daarop rustende auteursrechten te bezitten.
In het bijzonder verzet eiser zich tegen het gebruik van de uitingen “Grays is het #1 hockeymerk in de wereld”; “Voor mij is er alleen Grays”; “Grays is mijn keuze”; “Ik stop ze allemaal met Grays” en “Mijn Grays passeer je echt niet”.
Over de slagzin “Grays is het #1 hockeymerk in de wereld” oordeelde de rechtbank allereerst dat deze niet voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking komt, wegens het ontbreken van vrije creatieve keuzes:
4.28 (…)De inhoud van de uiting “Grays is het #1 hockeymerk in de wereld” betreft, naar Prime onweersproken heeft gesteld, een mededeling van feitelijke aard ten aanzien van (de marktpositie van) Grays. Gegeven de algemene en voor de hand liggende inhoud van die mededeling, is de rechtbank met Prime van oordeel dat geen sprake is van vrije creatieve keuzes in de hiervoor bedoelde zin. (…).
Bij alle andere slogans nam de rechtbank wel bescherming onder het auteursrecht aan, zonder expliciet in te gaan op de originaliteit van de slagzinnen.
Omdat Prime geen stellingen aanvoert waaruit volgt dat de eiser geen vrije creatieve keuzes heeft gemaakt bij de totstandkoming van de slogan, neemt de rechter deze creativiteit aan. De rechtbank ziet daarom geen grond voor het oordeel dat de uitingen niet als werken in de zin van de Auteurswet zijn aan te merken en kent dus bescherming toe. Omdat Prime geen toestemming van eiser heeft om de slogans te gebruiken, moet zij ze van de rechtbank van haar website verwijderen. Dit heeft Prime grotendeels aan zichzelf te danken, door het bestaan van creatieve keuzes niet (voldoende) te betwisten. Daarmee lijkt er dus sprake van een lage drempel voor het aannemen van auteursrechtelijke bescherming van een slogan: bij niet voldoende betwisting wordt bescherming kennelijk makkelijk aangenomen. Dit staat los van de inhoudelijke toets: wij hebben onze twijfels of de rechter ook bescherming aan de slagzinnen zou toekennen als deze wel inhoudelijk op creativiteit waren getoetst.
De les voor (vermeende) inbreukmakers is dan ook om altijd inhoudelijk in te gaan op (het ontbreken van) de vrije creatieve keuzes van de bedenker van een slagzin. Door dit na te laten loop je, zoals in deze zaak, het risico dat een ogenschijnlijk simpele slogan toch auteursrechtelijk beschermd wordt.
Met dank aan Vera Brouwer
