De Europese Commissie heeft het maar druk met auteursrechten. Hoe kan het ook anders, als je doel is om 27 neuzen (landen) in dezelfde richting te laten wijzen op een gebied dat door technische evolutie en maatschappelijke verandering de laatste jaren constant onder druk ligt?
Met haar recente Groenboek heeft de Europese Commissie verschillende auteursrechtelijke complicaties geïdentificeerd. Vanwege de kansen en problemen die digitale distributie van informatie biedt, voorziet de Commissie nieuwe uitzonderingen voor bibliotheken en archieven (incl. zogenaamde ‘orphan works’), onderwijs en onderzoek, content die door gebruikers wordt geleverd (user created content, ook wel “UCC”) en voor personen met handicaps. Via de consultatie die het gevolg was van het Groenboek kreeg de Commissie inzicht in de uiteenlopende standpunten van belanghebbenden. Het was opvallend, maar niet verassend, dat de wetenschappelijke wereld en bibliotheken een andere visie hadden op de toekomst van het auteursrecht dan de restrictieve visie van rechthebbenden.
Als gevolg van het Groenboek publiceerde de Commissie een Mededeling waarin zij haar doelen voor het auteursrecht aankondigt en toelicht. Het is opvallend dat de Commissie nadenkt over een uitzondering voor UCC die ruimte biedt voor ‘creatieve, transformatieve of afgeleide werken.’ Het is echter nog niet duidelijk hoe een dergelijke uitzondering zich verhoudt tot al bestaande uitzonderingen van citaten of parodieën. Verder wil de Commissie een verschil maken tussen professionele partijen en amateurs, die op verschillende wijze moeten kunnen genieten van deze uitzondering. Omdat UCC duidelijk nog in haar kinderschoenen staat, heeft de Commissie besloten om nog te wachten op verdere ontwikkelingen op dit gebied, voordat zij deze ontwikkeling gaat reguleren.
De Communicatie is duidelijker over de andere onderwerpen. Een prioriteit is het vinden van toepasselijke licentiemodellen voor massale digitale ontsluiting van werken door bibliotheken en archieven. Hiervoor gaat de Commissie ook op zoek naar rechtszekerheid ten aanzien van orphan works (zie de recente blogpost van C. Alberdingk Thijm) Gemeenschappelijke Europese normen moeten worden ontwikkeld die zien op de mate waarin bibliotheken en archieven moeten zoeken naar rechthebbenden en op het oplossen van eventuele geschillen, mochten rechthebbenden alsnog opduiken. Daarnaast moeten universiteiten minder administratieve lasten ondervinden van licenties voor wetenschappelijk publicaties die elektronisch beschikbaar zijn.
In mijn volgende bijdrage behandel ik het recente Reflectie Document van de Commissie: Creative Content in a European Digital Single Market: Challenges for the Future
