Huizenzoeksite Jaap.nl moet haar advertenties beperken tot een beschrijving van 155 leestekens en één foto van 194 bij 145 pixels. Dat is het gevolg van de uitspraak in kort geding van de Voorzieningenrechter Alkmaar van vandaag.
Een aantal makelaars, verenigd in de Stichting “Baas in eigen huis”, had gevorderd dat Plazacasa, de exploitant van Jaap.nl, verboden zou worden om nog langer de volledige beschrijvingen van te koop staande huizen over te nemen op Jaap.nl. Plazacasa beriep zich onder meer op het citaatrecht.
De Voorzieningenrechter oordeelt ten eerste dat het document met daarin de beschrijving en een foto, is aan te merken als “geschrift” in de zin van de Auteurswet, en als zodanig in aanmerking komt voor de (beperkte) geschriftenbescherming. Dit is opvallend, gezien het feit dat volgens vaste jurisprudentie foto’s niet in aanmerking komen voor geschriftenbescherming. Wanneer de foto vergezeld gaat van een tekst, komt deze echter wel in aanmerking voor geschriftenbescherming, zo lijkt de rechter te oordelen.
De rechter gaat niet mee in het betoog van Plazacasa om het Nederlandse stelsel van geschriftenbescherming in zijn geheel buiten spel te zetten, wegens strijd met Europese regelgeving. De Nederlandse wetgever heeft deze bescherming bewust gehandhaafd, aldus de rechter.
Vervolgens oordeelt de rechter dat het overnemen van de beschrijvingen en foto’s door Plazacasa een directe ontlening is. Deze ontlening is niet toegestaan onder het citaatrecht van artikel 15a Auteurswet, aldus de rechter, aangezien het citaat niet in overeenstemming is met hetgeen naar de regels van het maatschappelijk verkeer redelijkerwijze geoorloofd is. De rechter acht de omvang van het citaat niet gerechtvaardigd door het te bereiken doel, nu dit doel uitsluitend het commerciële doel van Jaap.nl betreft:
“Het door Plazacasa compleet overnemen van de objectgegevens op haar website is een vorm van eigen en vrijwel ongewijzigde exploitatie van deze gegevens. Dit gaat de grenzen van het zogenaamde citaatrecht voorbij.”
De Stichting had aangevoerd geen bezwaar te hebben tegen de overname van gegevens, indien deze zich beperkt tot een beschrijving van maximaal 155 karakters en één verkleinde foto. De rechter merkt terecht op, dat de door de Stichting getrokken grens van het citaatrecht nogal arbitrair is. Desondanks acht de rechter het in het belang van partijen om een duidelijke maatstaf te geven. Het overnemen op Jaap.nl van een beschrijving met een maximum van 155 leestekens en één foto van 194 bij 145 pixels acht de rechter binnen de marges van het citaatrecht.
De concrete grens die in deze zaak wordt gesteld aan een toegestaan citaat, is opvallend. Uiteraard is het in het belang van sites als Jaap.nl, om een duidelijke maatstaf te hebben. Anderzijds moet er voor worden gewaakt dat de limiet van 155 tekens als een nieuwe, absolute grens wordt gezien voor het toelaatbaar zijn van een citaat. Al naar gelang de omstandigheden en context, kan een volledig werk rechtmatig worden geciteerd. Andersom, zal in sommige gevallen het overnemen van slechts 50 tekens al te ver gaan.
Vorig jaar oordeelden zowel de Voorzieningenrechter als het Hof Arnhem, dat huizensite zoekallehuizen.nl zich wél binnen de grenzen van het toegestaan citaat begaf. Deze site nam, anders dan Jaap.nl, slechts een gedeelte van de gegevens over. De Alkmaarse rechter weigert nu kennelijk om het citaatrecht verder op te rekken. Helemaal zeker van zijn zaak lijkt hij echter niet. De Stichting mag het vonnis bij voorraad uitvoeren, op voorwaarde dat zij een bankgarantie stelt ter grootte van 100.000 euro, voor het geval een rechter in een bodemprocedure anders zou oordelen.
Lees hier de uitspraak.
