Vandaag een bijzonder vermakelijke zaak bij de Rechtbank Amsterdam tussen Isabelle Wárlám en de staatssecretaris van financiën. Zij publiceerde er al in 2015 over in P&I De Belastingdienst mag het BSN niet omdopen tot BTW-nummer.
Al heel lang wordt door de belastingdienst het BTW-nummer voor zelfstandigen gebruikt waar het BSN onderdeel van uit maakt. Ooit was er een fiscaal-nummer, dat werd Sofi-nummer en is nu BSN. Het was logisch het fiscaal-nummer onderdeel van BTW-nummer te laten uitmaken. De belastingdienst is dus in zekere zin slachtoffer van ontwikkelingen buiten hen om. Neemt niet weg dat ze al jaren geleden dit hadden moeten aanpassen, maar de historie verklaart mogelijk de onwelwillendheid in deze.
De eerste keer dat dit aan de orde kwam is in 2003. Toen werden kamervragen gesteld naar aanleiding van de verplichting in art. 5 e-commerce richtlijn 2000/31/EC (art. 3:15d BW) om op de website het BTW te vermelden. Later, een jaar of 5 terug, werd de discussie weer opgerakeld vanwege de spanning tussen enerzijds het advies van de overheid om bij een kopie paspoort het BSN-nummer af te plakken en anderzijds de verplichting via het BTW-nummer datzelfde BSN-nummer openbaar te maken op het internet. Hetzelfde geldt voor facturering, iedere keer dat een zzp-er factureert, wordt daarmee zijn/haar BSN-nummer gecommuniceerd.
Het merkwaardige is dat de minister in het verleden de bezwaren heeft weggewoven. Het was allemaal prima, BSN/BTW. Door de AP is een verbod uitgevaardigd om per 1/1/2020 het BTW/BSN-nummer te verwerken. Eerder, in 2017, had de AP een voorlopig onderzoek ingesteld en geconstateerd dat de verwerking onrechtmatig is, in 2018 is een definitief rapport opgesteld en aan de belastingdienst meegegeven deze kwestie voor 1/1/2019 op te lossen. Dat is dus niet gelukt. Nu dus een verbod per 1/1/2020. Daarin heeft de staatssecretaris berust.
De argumentatie van de staatssecretaris heeft iets ludieks. Er wordt berust in het verbod van de AP, maar toch meent de staatssecretaris dat juridisch het gebruik tot 1/1/2020 zijn grondslag vindt in wet- en regelgeving waarvan dus gezegd is dat deze onrechtmatig is. Hiermee wordt handhaving van een verbod en onrechtmatigheid verward. Het is merkwaardig dat de staatssecretaris zich niet beperkte tot zijn subsidiaire verweer, namelijk dat er al aan gewerkt wordt en er dus geen belang is voor dit individuele geval het omzetten van het BTW-nummer eerder te realiseren.
Interessant is nog dat art. 36 Wbp is ingeroepen. De Wbp geldt uiteraard niet meer. De vraag is of de rechter de Wbp nog kan toepassen in zaken die voor toepassing van de AVG is ingevoerd. Wat ik begrijp wordt rechtmatigheid ex tunc beslist (Wbp) en eventueel zelf voorzien in de zaak ex nunc (AVG).
De uitspraak van de rechter zal ongetwijfeld zijn dat de verwerking onrechtmatig is, ook nu al, en niet pas per 1/1/2020. Ik denk dat de rechter voor wat betreft de wijziging van het nummer vindt dat Warlam tot 1/1/2020 moet wachten, of zoveel eerder als de belastingdienst dit heeft geregeld. Een stok achter de deur zou niet slecht zijn, met dwangsom, voor zover bestuursrechtelijk mogelijk. Ik weet niet of de rechter dat aandurft. Tekenend was wel dat bleek dat Warlam tevreden zou zijn met een schriftelijke toezegging van de staatssecretaris dat er per 1/1/2020 gewijzigd zou worden (en in dat geval de rechter niet eens uitspraak zou doen), maar de staatsecretaris dat niet wilde.
Het verwijderen van BSN kan volgens staatssecretaris op grond van Wbp/AVG, maar de vordering kan niet zien op toekennen van een nieuw nummer. Dat kan zo zijn, maar het verwijderen moet gewoon gebeuren. Als het gevolg dan is een onvolledig en niet werkend BTW-nummer is dat niet het probleem van de zzp-er zou ik denken. Dat moet de belastingdienst dan oplossen.
Het wijzigen van BTW nummer voor alle zzp-ers zou ook in een dag kunnen lijkt me. Hoe ingewikkeld kan het zijn om een serie getallen (BSN) te vervangen door een willekeurige andere serie getallen. Als noodoplossing kun je één tabel maken. Met oude nummers (tenminste voorlopig intern te gebruiken) en nieuwe nummers (voor extern gebruik). Toch zou het me niet verbazen als de belastingdienst deze niet heel ingewikkelde wijziging niet doorgevoerd zal hebben per 1/1/2020. Ik begrijp dat het nummer extern ook in allerlei ook buitenlandse systemen zit. We gaan zien.
