Zoals verwacht is het fotoverbod rond het nieuwe huis van Maxima en WA opgeheven. De rechter heeft het koninklijk paar in overweging gegeven op een andere wijze fotografen te weren, onder meer in de vorm van aanvullende beperkingen aan de toegang tot het landgoed.
NRC Handelsblad vroeg mij om een reactie hierop: “Volgens Christiaan Alberdingk Thijm, gespecialiseerd in onder meer portretrecht, zou dit wel eens een nieuwe bedreiging van de persvrijheid kunnen vormen. ‘Dan zou je bijvoorbeeld kunnen denken aan een bordje “verboden te fotograferen” aan de ingang van het landgoed, waarmee dus via een andere weg hetzelfde wordt bereikt.'”
De rechter maakt een belangenafweging tussen het recht op vrijheid van meningsuiting en het recht op privacy en is terecht van mening dat het eerste moet prevaleren. “In wezen gaat het in deze zaak om twee conflicterende grondrechten, te weten enerzijds het recht op vrijheid van meningsuiting -inclusief het recht op vrije nieuwsgaring- en anderzijds het recht op eerbiediging en bescherming van de persoonlijke levenssfeer. (…) Daarbij is van belang dat er andere mogelijkheden aangewend kunnen worden om tot hetzelfde doel te geraken. (…) Gedaagde heeft ter zitting nog verklaard dat eventueel een groter gebied afgesloten zou kunnen worden of dat aanvullende beperkingen aan de toegang tot het voor het publiek opengestelde deel van De Horsten verbonden zouden kunnen worden.”
Dat laatste, “aanvullende beperkingen aan de toegang tot het voor het publiek opengestelde gedeelte”, is behoorlijk cryptisch gesteld. Als ik de rechter goed begrijp, dan zegt hij: doordat het landgoed het eigendom is van Maxima en WA mogen zij voorwaarden aan de toegang daartoe stellen, bijvoorbeeld d.m.v. een bordje ‘verboden te fotograferen’. Dat doen de voetbalclubs bijvoorbeeld ook. Omroepen krijgen alleen toegang tot het stadion om te filmen als zij akkoord gaan met additionele voorwaarden (betaling, uitzending etc.). Denk ook aan musea waar je niet mag fotograferen.
De vraag is dan of je weer een belangenafweging mag maken, ditmaal tussen het recht op vrijheid van meningsuiting en het recht op eigendom, inclusief het recht om voorwaarden te stellen voor de toegang tot je eigendom. Ik zou zeggen van wel, maar de rechter lijkt te suggereren dat daar dan geen plaats voor is. En dat terwijl het recht op eigendom geen grondrecht is.
