De nabestaanden van architect J.J.P. Oud zijn niet blij met het plan van de Almelose gemeenteraad om het oude stadhuis te slopen. De gemeenteraad vergadert vanavond over de toekomst van het oude stadhuis, waarbij verschillende opties aan de orde zullen komen. Twee ondernemingen willen het stadhuis verbouwen en het pand een andere bestemming geven, een andere onderneming wil het pand slopen om op die plek zorgwoningen bouwen. Het college van B&W heeft de voorkeur aan de sloop van het stadhuis gegeven.
De kleindochter van Oud heeft in een brief aan de gemeenteraad verzocht het stadhuis niet te slopen. De mogelijke sloop heeft de familie ‘zeer verontrust’: ‘Het stadhuis van Almelo is door architect Oud aan het eind van zijn leven gerealiseerd en behoort tot de hoogtepunten van zijn naoorlogse werk.’
Kunnen de erven van Oud zich verzetten tegen de sloop van het stadhuis?
Op grond van artikel 25, lid 1, aanhef en onder d Auteurswet (‘Aw’) heeft de maker het recht zich te verzetten tegen elke misvorming, verminking of andere aantasting van het werk, welke nadeel zou kunnen toebrengen aan de eer of de goede naam van de maker of aan zijn waarde in deze hoedanigheid. Artikel 25, lid 2, Aw bepaalt dat de persoonlijkheidsrechten na het overlijden van de maker toekomen aan de door de maker bij testament aangewezen personen.
Volgens de Hoge Raad kan de sloop van een gebouw niet worden aangemerkt als een aantasting van het auteursrechtelijk beschermde werk in de zin van artikel 25 Aw. Dit betekent echter niet dat een eigenaar zijn gebouw zomaar mag slopen, zonder dat de belangen van de maker in aanmerking worden genomen. Doet de eigenaar dit toch, dan kan dat misbruik van zijn bevoegdheid opleveren (art. 3:13, lid 2 BW) of onrechtmatig jegens de maker zijn (art. 6:162 BW).
Gaat het om unieke bouwwerken, dan kan van de eigenaar soms worden verlangd dat hij het gebouw slechts zal vernietigen, wanneer daarvoor een gegronde reden bestaat. Ook moet de eigenaar zich de gerechtvaardigde belangen van de maker ten minste in zoverre aantrekken “dat hij er desgevraagd voor zorg draagt het bouwwerk behoorlijk te doen documenteren, althans de maker de gelegenheid biedt daartoe zelf het nodige in het werk te stellen.”
De gemeente moet dus de belangen van de nabestaanden van Oud meenemen in haar oordeel, en kan waarschijnlijk dus niet zonder enig overleg besluiten dat het stadhuis wordt gesloopt. Hoe deze belangenafweging naar het oordeel van de gemeente zal uitvallen, hangt af van alle feiten en omstandigheden, en zal waarschijnlijk na de vergadering van vanavond duidelijk zijn.
