Recentelijk schreven wij op onze blog al over het intrekken van de embedtaks. BUMA heeft aangegeven dat de reeds betaalde vergoedingen over 2013 niet zullen worden terugbetaald. Maar de grond voor de embedtaks heeft naar aanleiding van de recentelijk gewezen Europese uitspraak nooit bestaan. Het zou dus voor de hand liggen dat BUMA de reeds betaalde vergoedingen terugbetaalt aan de radioportals, maar BUMA denkt daar anders over. Zij is van mening dat de licentie toentertijd rechtsgeldig is aangegaan. Maar dat is nog maar de vraag. De blog werd afgesloten met een aantal mogelijkheden voor de ‘gedupeerden’ om hun geld terug te krijgen. Deze zullen hier kort worden toegelicht.
Wederzijdse dwaling ex. art. 6:228 BW
Als eerste kan worden gedacht aan een beroep op dwaling. BUMA en de gedupeerde radioportals moeten hiervoor bij het sluiten van de overeenkomst van dezelfde onjuiste veronderstelling zijn uitgegaan. Bij het sluiten van de overeenkomst gingen beide partijen ervan uit dat er een licentie nódig was voor het embedden van muziek, dat blijkt nu niet zo te zijn. Zie hier de onjuiste voorstelling van zaken. Daarbij is het in dit geval van belang dat ‘de onjuiste voorstelling ook wat betreft de wederpartij invloed gehad heeft op de inhoud van de overeenkomst‘. Dit is in de onderhavige situatie vanzelfsprekend, omdat BUMA bij uitstek in de veronderstelling verkeerde dat hyperlinken kon worden aangemerkt als een nieuwe openbaarmaking en daarom de embedtaks in het leven riep. Uit eerdere jurisprudentie valt ook af te leiden dat een beroep op dwaling ten aanzien van het ten tijde van het sluiten van de overeenkomst geldende juridische kader mogelijk is. Met als gevolg dat de licentieovereenkomst kan worden vernietigd en deze met terugwerkende kracht nooit heeft bestaan. De vergoedingen die reeds voldaan zijn door de portals gelden als onverschuldigd betaald en kunnen van BUMA worden teruggevorderd.
Onvoorziene omstandigheden ex. art. 6:258 BW
Een tweede mogelijkheid, eventueel in combinatie met een beroep op dwaling, is het ontbinden van de overeenkomst op grond van onvoorziene omstandigheden. Bij onvoorziene omstandigheden moet naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid worden uitgewezen of door BUMA ongewijzigde instandhouding van de overeenkomst mag worden verwacht. Of een omstandigheid onvoorzien is, is een vraag van uitleg van de overeenkomst. Hebben partijen de mogelijkheid dat een bepaalde omstandigheid zou intreden wel of niet in de overeenkomst verdisconteerd? Daarbij komt het aan op de zin die partijen in de gegeven omstandigheden over en weer redelijkerwijs mochten toekennen aan hun gedragingen en verklaringen en hetgeen zij op grond hiervan van elkaar mochten verwachten.
Het feit dat de radioportals een licentieovereenkomst hebben gesloten wijst erop dat de radioportals de omstandigheid dat achteraf zou blijken dat een licentie nooit nodig zou zijn geweest, niet voorzien hebben. Nu de grondslag van de embedlicentie onderuit is gehaald, kan redelijkerwijs niet worden verwacht dat de overeenkomst in stand wordt gehouden. Algehele ontbinding ligt dus voor de hand met als gevolg een verbintenis tot ongedaanmaking van de door partijen reeds ontvangen prestaties. Oftwel, BUMA moet betalen.
Wanprestatie 6:265 BW
En last but nog least rest de gedupeerden ook de mogelijkheid een rechtsvordering in te stellen op grond van wanprestatie aan de zijde van BUMA. Hiervoor moet er sprake zijn van een wederkerige overeenkomst op grond waarvan partijen beide een nakomingsverplichting hebben jegens elkaar en er dient sprake te zijn van een toerekenbare tekortkoming in de nakoming. Een licentieovereenkomst is bij voorbaat wederkerig, dus dat zit sowieso goed. Wat betreft de tekortkoming is bekend dat BUMA licenties heeft verstrekt voor rechten die (achteraf) helemaal niet in handen waren van BUMA. Dit lijkt me een duidelijke tekortkoming in de nakoming. Het licentieren van rechten die helemaal niet bestaan is feitelijk én juridisch onmogelijk. Ontbinding door de radioportals ligt dus ook hier voor de hand.
Er kan worden geconcludeerd dat de ‘gedupeerden’ een goede zaak hebben tegen BUMA. De Piratenpartij heeft al een begin gemaakt door een voorbeeldbrief beschikbaar te stellen voor het terugvorderen van de gelden. Ik ben benieuwd of BUMA daardoor het licht gaat zien.
Door: Hanneke van Lith
