Naar aanleiding van de uitspraak van het Hof van Justitie inzake de parodie op Suske en Wiske door een rechts populistische partij (zie blog Harmke), heb ik me wel afgevraagd of onder omstandigheden een auteur zich niet zou moeten kunnen verzetten tegen (her)gebruik van zijn werk.
Toen ik de kop zag in het Dagblad van het Noorden, dacht ik dat het verzoek van Eric van der Wal uit Groningen, bekend als cartoonist Pluis, juridisch interessant zou zijn in deze context.
Stel namelijk dat iemand een Tweet deelt met een cartoon en daar een eigen draai aan geeft. In dit geval wordt een cartoon gebruikt en van de hashtag #stempvv voorzien. Juridisch een interessante vraag, of je door het enkele delen via Twitter van al langs die weg (voor het gemak ga ik even uit van rechtmatig) openbaar gemaakt werk op enigerlei wijze inbreuk kan maken. Je zit dan eerder in de sfeer van persoonlijkheidsrechten dan openbaarmaken/verveelvoudigen. Voor mijn gevoel zou een auteur onder omstandigheden wat moeten kunnen ondernemen tegen in zijn ogen misbruik van zijn werk. Lastig is natuurlijk te bepalen waaruit die omstandigheden moeten bestaan, het raakt al snel aan een niet aanvaardbare inperking van de vrijheid van meningsuiting. Interessante materie, maar de zaak waar het hier over gaat is juridisch eenvoudig.
WIlders plaatste deze tweet.
Voor het opnemen van de cartoon had hij geen toestemming van de tekenaar. De klacht dat de cartoon zonder bronvermelding is opgenomen is lijkt me minder relevant nu de handtekening van de cartoonist is overgenomen. Ik heb geen idee wie de advocaat van Wilders is, maar zijn reactie zoals aangehaald in de pers is juridisch weinig valide:
“Wilders laat weten dat geen sprake zou zijn van schending van auteursrecht, omdat de tekening eerst is gepubliceerd via Telegraaf.nl en Facebook en daarna door de PVV via Twitter is gedeeld. Hij zegt dat Van der Wal 100 euro kan krijgen. ,,Ter algehele en finale afdoening.”
Dat een tekening openbaargemaakt is, betekent zeker in een digitale omgeving vooralsnog niet dat het auteursrecht op deze tekening uitgeput is. Voor (her)gebruik heb je dan toestemming nodig. In de meeste gevallen, als ik bijvoorbeeld de cartoon zou gebruiken, zal een tekenaar dat best vinden. Ik kan me voorstellen dat de cartoonist niet op deze wijze deel wil uitmaken van verkiezingspropaganda materiaal. Dat is zijn goed recht, en hij staat ook wat mij betreft volledig in zijn (auteurs)recht.
