Naar aanleiding van de zaak die Stichting Brein startte tegen Mediaspeler (en waar collega Remco eerder over blogde), zijn veel aanbieders van mediaspelers gestopt met de verkoop van hun goederen, die in het Filmspeler-arrest van het Europees Hof van Justitie (‘Hof’) door haar als inbreukmakend zijn aangemerkt. Het Hof bouwde voort op haar eerdere uitspraak in de GeenStijl Media zaak van eerder dit jaar.
De vraag die voor het Hof kwam te liggen was of ook de verkoop van een fysiek apparaat, zoals een mediaspeler onder het begrip ‘mededeling aan het publiek’ kan vallen. In de zaak ging het specifiek om mediaspelers waarop vooraf add-ons zijn geïnstalleerd die op internet beschikbaar zijn, en die hyperlinks bevatten naar voor het publiek vrij toegankelijke websites waarop auteursrechtelijk beschermde werken zonder toestemming van de rechthebbenden beschikbaar zijn gesteld.
Het Hof benadrukte, net zoals in haar eerdere jurisprudentie, dat aan het begrip ‘mededeling aan het publiek’ een ruime betekenis moet worden gegeven, om het uitsluitende recht tot mededeling aan het publiek van auteursrechthebbenden te waarborgen. Daarbij vulde het Hof aan dat mededeling aan het publiek zich uitstrekt tot elke doorgifte of wederdoorgifte van een werk aan een publiek, per draad of draadloos, inclusief uitzending.
Het Hof vergeleek, onder verwijzing naar haar uitspraak in Svensson, de verkoop van een mediaspeler met het plaatsen van hyperlinks naar beschermde werken die vrij beschikbaar zijn gesteld op een andere website; een handeling waardoor aan de gebruikers rechtstreeks toegang tot die werken wordt verleend.
Daarbij gaat het in casu ook niet om een loutere beschikbaarstelling van fysieke faciliteiten om een mededeling aan het publiek mogelijk te maken. Hierbij verwees het Hof naar het SGAE– arrest, waarin zij oordeelde dat het doorgeven van een signaal door middel van televisietoestellen door een hotel aan gasten ook een mededeling aan het publiek is, ongeacht de gebruikte techniek van doorgifte van het signaal. Belangrijk achtte het Hof dat bij de mediaspelers welbewust add-ons zijn aangebracht, waarmee specifiek, en gestructureerd met een handig menu, toegang wordt verschaft tot inbreukmakende streamingwebsites op de televisietoestellen van de gebruikers. Zonder de mediaspelers zouden de gebruikers moeilijk kunnen profiteren van de op streams getoonde beschermde werken, ook omdat deze websites moeilijk te vinden zijn en constant veranderen.
De mediaspelers werden aanvankelijk aan een groot publiek verkocht, en werden bovendien aan een onbepaald publiek aangeboden, namelijk alle potentiele kopers die over een internetverbinding beschikken. Dit maakte het een mededeling aan een publiek. Het gaat daarbij ook om een publiek dat door de auteursrechthebbenden niet in aanmerking werd genomen toen zij toestemming verleenden voor de oorspronkelijke mededeling. Voor elke mededeling moet dus toestemming worden gevraagd, zo bepaalde het Hof in de GeenStijl Media zaak. Hierin werd ook geoordeeld dat een persoon die beschermde werken rechtstreeks toegankelijk maakt weet, of moet weten, dat de door hem geplaatste hyperlink rechtstreeks toegang biedt tot een illegaal op internet gepubliceerd werk, de verstrekking van die link moet worden beschouwd als een mededeling aan het publiek. Ook het omzeilen van beperkingsmaatregelen van een website waarop een beschermd werk zich bevindt, waardoor gebruikers kunnen beschikken over werken waar ze anders niet over zouden beschikken, wordt als een mededeling aan het publiek beschouwd.
Het Hof trok haar beredenering uit de GeenStijl Media zaak door naar de Filmspelerzaak. Er stond in casu vast dat de verkoop van de filmspeler heeft plaatsgevonden in de wetenschap dat de vooraf op deze speler geïnstalleerde add‑ons met hyperlinks toegang bieden tot werken die illegaal op internet zijn geplaatst. In de advertenties stond immers specifiek dat met de mediaspeler gratis en eenvoudig zonder toestemming van de auteursrechthebbenden op internet toegankelijk audiovisueel materiaal kan worden bekeken. Ook werden de spelers met een winstoogmerk verkocht, waardoor kennis van het ontbreken van toestemming moet worden vermoed. Het Hof concludeerde om deze redenen dat het verkopen van de mediaspelers met bij behorende add-ons een mededeling aan een publiek is, en daarmee inbreukmakend zijn op de auteursrechten die Brein beheert.
Het arrest heeft al direct gevolgen gehad. Stichting Brein meldt dat al 84 aanbieders van illegale mediaspelers gestopt zijn. Het gaat daarbij ook om mediaspelers met de besproken add-ons die bovendien werden aangeboden met leuzen als “nooit meer betalen voor films, series en sport” en “downloaden (uit illegale bron) is verboden maar streamen niet”. Brein benadrukt dat kopers van de kastjes zijn benadeeld, en hun geld kunnen terug eisen van de verkopers.
In de aanloop van de uitspraak waren al 40 aanbieders van de mediaspelers gestopt. Na het uitsturen van sommaties kwamen daar nog 37 bij.. de rest ontvangt een dagvaarding.
Auteur: Jelte Van ’t Hul
