Het Amerikaanse bedrijf Skechers is niet blij met de nieuwe schoenen die Reebok op de markt heeft gebracht. Volgens Skechers maakt Reebok daarmee inbreuk op haar intellectuele eigendomsrechten. Skechers heeft Reebok daarom in Amerika aangeklaagd wegens inbreuk op haar octrooi- en trade dress-rechten.
Trade dress is een Amerikaans concept op grond waarvan het uiterlijk, verpakking, vormgeving en design van een product kunnen worden beschermd. De Nederlandse wet kent geen trade dress-rechten. Naar Nederlands recht kan het design van schoenen worden beschermd door het merkenrecht, auteursrecht, modellenrecht of slaafse nabootsing (‘onrechtmatige daad’). Zou Skechers in Nederland succesvol kunnen optreden tegen de schoen van Reebok? Kort antwoord: waarschijnlijk niet.
Links is de GoWalk-schoen en rechts de Reebok-schoen:
Auteursrecht
De GoWalk-schoen van Skechers komt voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking, wanneer deze een eigen, oorspronkelijk karakter heeft en het persoonlijk stempel van de maker draagt. De maker moet bij de vormgeving van de schoen dus creatieve keuzes hebben gemaakt die berusten op zijn persoonlijke smaak of voorkeur en niet uitsluitend op objectieve vereisten van technische of praktische aard. Ook ontwerpen die puur door mode, stijl of trend worden bepaald zijn niet auteursrechtelijk beschermd.
Hoewel het door Skechers gebruikte schoenmodel (een sneaker zonder veters) een stijlkenmerk is dat onderdeel uitmaakt van het vormgevingserfgoed (umfeld), heeft Skechers verschillende subjectieve keuzes gemaakt, waaronder:
a) een sportieve, witte zool met inkepingen;
b) het merk “S” aan de buitenzijde op de hiel van de schoen;
c) de merken “Skechers” en “GoWalk” aan de binnenzijde op hak van de schoen;
d) een teken aan de buitenzijde op de witte zool;
e) het gebruik van lijnen op de schoen waardoor de schoen is ingedeeld in verschillende vakken;
f) het gebruik van het motief en licht- en donkergrijs aan de buitenkant;
g) het gebruik van blauw aan de binnenkant; en,
h) het gebruikte materiaal.
De GoWalk-schoen van Skechers is daarom auteursrechtelijk beschermd.
De Reebok-schoen maakt inbreuk op de auteursrechten van Skechers op haar GoWalk-schoen, wanneer de auteursrechtelijk beschermde trekken tussen de schoenen van Reebok en Skechers zodanig overeenstemmen dat de totaalindrukken van beide schoenen te weinig verschillen voor het oordeel dat de schoen van Reebok als een zelfstandig werk kan worden aangemerkt.
Modellenrecht
Naast het auteursrecht komt de schoen van Skechers voor ongeregistreerde modelrechtelijke bescherming in aanmerking. Vereist is dat de vormgeving nieuw is en een eigen karakter heeft. Een model heeft een eigen karakter, wanneer de algemene indruk die dit model wekt, verschilt van de algemene indruk die bij de gebruiker wordt gewekt door modellen die voor het publiek beschikbaar zijn gesteld voor de datum waarop het model van Skechers voor het eerst voor het publiek beschikbaar is gesteld (vormgevingserfgoed/prior art).
De houder van een niet-geregistreerd model kan gedurende drie jaar optreden tegen namaak (ontlening) van het beschermde model.
Slaafse nabootsing
Tot slot kan Skechers mogelijk een beroep doen op het leerstuk van slaafse nabootsing, voor zover de GoWalk-schoen niet auteursrechtelijk en/of modelrechtelijk beschermd is.
Uitgangspunt is dat nabootsing in principe is toegestaan indien en voor zover het nagebootste product niet is beschermd door IE-rechten. Nabootsing is echter niet toegestaan, wanneer de schoen van Skechers en eigen plaats op de markt heeft en Reebok zonder aan de deugdelijkheid en bruikbaarheid van haar schoen af te doen, haar schoen evengoed op een andere manier had kunnen ontwerpen en door dit na te laten nodeloos verwarring bij het publiek veroorzaakt.
Beoordeling schoenen
Vergelijking van de Reebok-schoen met de GoWalk-schoen laat zien dat hoewel de schoenen overeenkomsten vertonen, de totaalindrukken van beide schoenen verschillend zijn. Het verschil in totaalindruk wordt onder andere bepaald doordat de Reebok-schoen andere belijning en daardoor een andere indeling in vakken heeft, een andere zool en een ander motief heeft. Verder worden de merken van Skechers niet gebruikt, gebruikt Reebok haar eigen merk aan de buitenzijde (op een andere plaats) en heeft de schoen van Reebok een lus aan de achterzijde.
De schoen van Reebok maakt daarom waarschijnlijk geen inbreuk op de auteursrechten of ongeregistreerde modelrechten van Skechers en is evenmin sprake van slaafse nabootsing.
