Even googlen naar een goede foto voor op je blog. Je vindt een foto die perfect bij jouw stukje past. Copy paste klaar. De foto blijft waarschijnlijk een paar dagen op je blog staan en komt daarna in het archief van je website. Logisch en iedereen doet het zo. Want als het op internet staat mag je het toch gebruiken? Of hoe zat het ook alweer?
Fotograaf heeft auteursrechten
De foto is natuurlijk gemaakt door een fotograaf. Die heeft de auteursrechten op de foto. De meeste foto’s en afbeeldingen die te vinden zijn op internet, zijn auteursrechtelijk beschermd. De fotograaf heeft als auteursrechthebbende het exclusieve recht om zijn foto openbaar te maken en te verveelvoudigen. Hij kan anderen dus verbieden zijn foto te gebruiken of daar juist toestemming voor geven, al dan niet onder bepaalde voorwaarden. Die voorwaarden kunnen een licentievergoeding (royalty) zijn, maar ook beperkingen zoals een verbod op het bewerken van de foto of het gebruiken in een negatieve context.
Verwijderen en betalen
Als de fotograaf (of zijn agent of het stockbureau) ontdekt dat je de foto zonder toestemming op je blog gebruikt, kan de fotograaf je verzoeken de foto te verwijderen en een vergoeding vragen voor het gebruik. Het verwijderen is meestal niet zo bezwaarlijk, maar de gevraagde vergoeding kan hoog zijn: twee- of driemaal de ‘gebruikelijke’ licentievergoeding. Dat wordt onderbouwd door aansluiting te zoeken bij de algemene voorwaarden van de Nederlandse Fotografenfederatie of andere voorwaarden. Een ander argument is dat wanneer slechts éénmaal de gebruikelijke licentievergoeding gevraagd zou worden, de inbreukmakende gebruiker van de foto in een gunstiger positie gebracht zou worden dan gebruikers die wel netjes betalen. Daarnaast kan ook nog een vergoeding worden gevraagd voor het ontbreken van naamsvermelding en een vergoeding van eventuele juridische kosten. Alles bij elkaar kan dat flink oplopen voor 1 gecopy-paste fotootje. Het is dus de vraag of dat wel helemaal redelijk is.
Wat zeggen rechters hierover?
Het uitgangspunt is dat er inbreuk is gemaakt op de auteursrechten van de fotograaf. Dat er een vergoeding betaald zal moeten worden, is dan ook meestal redelijk. Waar houden rechters rekening mee bij het bepalen van een redelijke vergoeding?
- De schade als gevolg van een auteursrechtinbreuk is meestal niet precies vast te stellen. Daarom zal de schade moeten worden begroot met inachtneming van het bepaalde in artikel 6:97 BW
- De aard van de schade is vaak een gederfde licentievergoeding. Bij de begroting van die schade kan worden aangeknoopt bij de tarieven die de fotograaf normaliter hanteert voor het gebruik van zijn foto (na gegeven toestemming)
- Uitgangspunt is de economische waarde van de foto: wat kost het om de foto normaal gesproken gedurende een bepaalde tijd op je blog te gebruiken?
- De algemene voorwaarden van de Fotografenfederatie zijn in principe niet van toepassing. Er is immers geen contractuele relatie tussen de fotograaf en de inbreukmaker waarop deze (of andere) voorwaarden van toepassing zijn verklaard.
- Het auteursrecht biedt geen ruimte voor het opleggen van boetes. Een vergoeding van twee- of driemaal de normale gebruiksvergoeding kan gezien worden als boete en daarom niet redelijk zijn.
- Het kan wel redelijk zijn een verhoging op de gebruikelijke licentievergoeding toe te passen vanwege verminderde exploitatiemogelijkheden voor de fotograaf
- Een fotograaf kan ook schade lijden door het ontbreken van naamsvermelding of bronvermelding
- Er is geen plaats voor verhoging met BTW omdat over schadevergoeding als zodanig geen BTW verschuldigd is
- Wordt de foto commercieel gebruikt of juist op een niet commerciële website? Wordt de website veel bezocht of slechts door een beperkte, min of meer vaste groep?
- Was de foto al eerder rechtmatig openbaar gemaakt en is de foto inmiddels verwijderd?
Aan wat voor bedragen moet ik denken?
Dat hangt (natuurlijk) helemaal af van de omstandigheden van het geval. Maar de afgelopen jaren werden in rechtszaken bijvoorbeeld de onderstaande vergoedingen toegewezen:
|
Gebruik |
Hoogte schadevergoeding |
|
Foto op website en als thumbnail |
€ 1.500 |
|
Foto in boek, zonder naamsvermelding fotograaf |
€ 316,54 |
|
Licentievergoeding conform richtprijzen Nederlandse Fotografenfederatie niet gehonoreerd |
€ 100 |
|
Foto’s op website zonder naamsvermelding fotograaf |
€ 510 per foto per jaar |
|
Foto in boek |
€ 255 |
|
foto’s gebruikt in een uitzending en op websites zonder naamsvermelding |
€ 900 per foto |
|
Foto op website |
€ 255 per jaar |
|
Foto op website |
€ 500 |
