De directoraten-generaal Infosoc en Interne Markt van de Europese Commissie identificeren in hun recente Reflection Document ten aanzien toekomstige uitdagingen van creatieve content in de Europese digitale interne markt enkele juridische belemmeringen die zij willen aanpakken.
Het uitgangspunt van de Commissie is dat nieuwe online diensten een dynamisch en flexibel kader behoeven waarbinnen zij diverse, aantrekkelijke en betaalbare digitale content aan consumenten kunnen aanbieden. Hierbij tracht zij de belangen van consumenten, commerciële partijen en rechthebbenden in kaart te brengen en bij de ontwikkeling van het nieuwe kader zo veel mogelijk hierin te voorzien. Volgens het document kunnen wij er op rekenen dat de Europese Commissie een pro-actieve rol gaat spelen om een cultureel divers en rijk aanbod van digitale content te creëren, waar rechthebbenden voldoende worden vergoed en commerciële partijen duurzame en innovatieve businessmodellen kunnen ontwikkelen en exploiteren. Hierbij wil de Commissie ook speciaal aandacht schenken aan de ontwikkeling van user-created content.
Dit klinkt natuurlijk fantastisch, maar hoe gaat de Commissie dit aanpakken?
In haar behandeling van de verschillende soorten content (muziek, literaire werken, audiovisuele werken en games) valt op dat de Commissie steeds de gefragmenteerde Europese markt als een obstakel identificeert. Daarnaast blijkt het te moeilijk te zijn om licenties te verkrijgen om de verschillende media in digitale vorm commercieel te exploiteren. Rechthebbenden zijn nog te terughoudend om hun werken online aan te bieden, omdat zij vrezen dat zij worden beperkt in hun controle over de exploitatie van hun werken. Uiteindelijk leidt dit er toe dat de consument een te beperkte aanbieding van digitale media voorgeschoteld krijgt.
De Commissie stelt opvallend vaak voor dat onder andere een volledig geharmoniseerde Europese auteurswet veel belemmeringen op de Europese digitale interne markt zou oplossen. Dit zou het collectief beheer van content vereenvoudigen en het proces van licenties coherenter en goedkoper maken voor commerciële digitale exploitatie van deze content meerdere landen. Ook zou een volledig geharmoniseerd auteursrecht een ontwikkeling in pan-Europese video-on-demand diensten ten goede komen. Daarnaast schept een duidelijk Europees kader van beperkingen op het exclusieve auteursrecht van de maker van een creatief werk duidelijkheid voor toegestane gebruiken van de Europese burger. De Commissie ziet hier een kans om de auteursrechtelijk balans tussen exclusiviteit en beperkingen te herstellen.
Als eerste stap identificeert de Commissie een gestroomlijnde pan-Europese en/of multi-territoriale licentieverlening. Hierbij moet het digitale verveelvoudigingsrecht en het digitale openbaarmakingsrecht is één licentie geregeld kunnen worden bij een collectieve beheersorganisatie die op Europees niveau opereert. Daarnaast moeten de verschillende licenties die nodig zijn voor het openbaarmaken van bepaalde content, zoals een muziek videoclip (namelijk rechten op tekst, compositie, uitvoerende musici, rechten op visuele element) ook in één licentie geregeld kunnen worden.
Om het vinden van rechthebbenden van werken te vergemakkelijken voorziet de Commissie een databank waarin informatie is opgenomen ten aanzien van de rechten die op werken rusten en wie de rechthebbenden zijn. Helaas gaat het document niet verder in op dit punt.
Het lijkt alsof de Commissie met dit document ingrijpende wijzigingen in het Europese auteursrecht aankondigt. Zij is wel geïnteresseerd in de mening van belanghebbenden. Tot en met 5 januari 2010 kan men reageren op deze vooruitstrevende plannen. Pas op dat je je reactie niet te lang maakt, want anders moet je er een executive summary bij opsturen.
Lees het Reflection Document hier.
